ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΛΙΑ ΣΤΗ ΝΕΑ ΕΘΝΙΚΟΦΡΟΣΥΝΗ: ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ ΠΕΡΙ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΥ

Τάσος Κωστόπουλος

τχ. 143-144

Για λόγους που ανάγονται σε εγγενή χαρακτηριστικά του τοπικού «ελληνικού κόμματος» και των κρατικών στρατηγικών που επενδύθηκαν πάνω του πριν και μετά το 1912, το Μακεδονικό λειτούργησε διαχρονικά ως λυδία λίθος του ελληνικού συντηρητισμού. Η σύγχρονη εκδοχή του, που αποκλήθηκε «Σκοπιανό», δεν μπορούσε φυσικά ν’ αποτελέσει εξαίρεση, πόσω μάλλον όταν η ανάδειξή της σε «μείζον εθνικό μας θέμα» υπαγορεύθηκε εξαρχής από συγκεκριμένες προτεραιότητες, κοινωνικοπολιτικές κι εσωκομματικές, της εγχώριας Δεξιάς κι ακροδεξιάς. Μια συνοπτική επισκόπηση της σχετικής βιβλιοπαραγωγής των τελευταίων δεκαετιών προϋποθέτει, ως εκ τούτου, τη σκιαγράφηση των μεταλλάξεων αυτού του κομβικού παράγοντα.

Η ψυχροπολεμική κληρονομιά

Όταν το 1991 το Μακεδονικό ξαναβγήκε από την αφάνεια, ο φιλίστωρ αναγνώστης που κατέφευγε στα βιβλιοπωλεία για να φωτιστεί γύρω από «το εθνικό μας θέμα» (κατά την προσφιλή διατύπωση των ημερών) βρισκόταν αντιμέτωπος μ’ ένα εκπληκτικά μονοφωνικό προϊόν, το οποίο είχε παραχθεί από δυο συγκλίνουσες διαδικασίες:

Έναν απόρρητο, συγκεντρωτικό κρατικό σχεδιασμό που δρομολογήθηκε στο ανώτατο υπηρεσιακό επίπεδο τη δεκαετία του 1950 κι ολοκληρώθηκε στη διάρκεια της χούντας, με συντονιστή και διατάκτη των σχετικών κονδυλίων το ΥΠΕΞ, συμμετοχή των καθ’ ύλην αρμόδιων βορειοελλαδικών επιστημονικών ιδρυμάτων (Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, ΙΜΧΑ), του στρατού, της ΚΥΠ και αυστηρά επιλεγμένων πολιτικών ή υπηρεσιακών παραγόντων, στόχο δε την οργανωμένη «διαφώτιση» της εγχώριας και διεθνούς κοινής γνώμης για τις ιστορικές και λαογραφικές πτυχές του ζητήματος. Κομβική στιγμή του όλου συντονισμού αποτέλεσαν δύο συσκέψεις στην αίθουσα συμβουλίων του ΥΠΕΞ (14.12.1962 και 28.2.1963) με αντικείμενο «την οργάνωσιν συλλογικής επιστημονικής ερεύνης της ιστορίας της Νεωτέρας Ιστορίας της Μακεδονίας». Το όλο εγχείρημα εντασσόταν ρητά στο πλαίσιο των αφομοιωτικών «μακεδονικών προγραμμάτων» που δρομολογήθηκαν την ίδια εποχή «προς αντιμετώπισιν του προβλήματος της λεγομένης σλαυομακεδονικής μειονότητος»· ο συντονιστής τους, διπλωμάτης Κωνσταντίνος Χειμαριός, ήταν και οικοδεσπότης των ιστοριογραφικών συσκέψεων. Μεταγενέστερα υπηρεσιακά σημειώματα του διαδόχου του, Δημητρίου Μπίτσιου, αποτυπώνουν επίσης την πλήρη οικονομική και πολιτική εξάρτηση του ΙΜΧΑ από το ΥΠΕΞ, «μερίμνη και επί τη βάσει οδηγιών» του οποίου ετοίμαζε «υλικόν κυρίως περί Μακεδονίας προς κατάλληλον διοχέτευσιν εις το ραδιόφωνον και ενδεχομένως εις τον τύπον». Το σχέδιο που συντάχθηκε ως πόρισμα της πρώτης σύσκεψης πρόβλεπε συγκεκριμένα βήματα για τη «συλλογή υλικού» και τη «συγγραφή επί μέρους μελετών», εκτιμώντας ότι για την τρίτη φάση της εργασίας, «μίαν συνθετικήν, διεξοδικήν ιστορίαν της Μακεδονίας, είναι πρόωρον εισέτι να γίνη λόγος». Επικεφαλής του έργου ορίστηκε ο πανεπιστημιακός καθηγητής Απόστολος Βακαλόπουλος, με βοηθό τον Στέφανο Παπαδόπουλο.

[…]

Ο Τάσος Κωστόπουλος είναι δημοσιογράφος και ιστορικός.

Δείτε Επίσης

Αφήστε μια απάντηση

IΔPYTHΣ Σταμάτης Χρυσολούρης

EKΔOTEΣ Νίκος Αλιβιζάτος, Γρηγόρης Ανανιάδης, Στέφανος Πεσμαζόγλου

ΣYNTAKTIKH EΠITPOΠH Έφη Αβδελά, Νίκος Αλιβιζάτος, Γρηγόρης Ανανιάδης, Νικόλας Βαγδούτης, Θανάσης Βαλαβανίδης, Οντέτ Βαρών Βασάρ, Λίνα Βεντούρα, Κώστας Βλασόπουλος, Κώστας Γαβρόγλου, Γιώργος Γιαννακόπουλος, Γιώργος Γιαννουλόπουλος, Έλλη Δρούλια, Χάρης Εξερτζόγλου, Ελευθερία Ζέη, Όλγα Θεμελή, Βίκυ Ιακώβου, Γιώργος Ιωαννίδης, Γιώργος Καραβοκύρης, Αλέξανδρος Κεσσόπουλος, Αλέξανδρος Κιουπκιολής, Λούση Κιουσοπούλου, Ηλίας Κούβελας, Μάκης Κουζέλης, Νίκος Κουραχάνης, Δημήτρης Κυρτάτας, Σαράντης Λώλος, Γιώργος Μαλάμης, Αχιλλέας Μητσός, Αλεξάνδρα Μπακαλάκη, Γιάννης Μπαλαμπανίδης, Λάμπρος Μπαλτσιώτης, Ρίκα Μπενβενίστε, Βαγγέλης Μπιτσώρης, Στρατής Μπουρνάζος, Ανδρέας Πανταζόπουλος, Κατερίνα Ροζάκου, Άκης Παπαταξιάρχης, Στέφανος Πεσμαζόγλου, Ειρήνη Σκαλιώρα, Αθηνά Σκουλαρίκη, Γιάννης Σταυρακάκης, Κώστας Τσιαμπάος, Σάββας Τσιλένης, Δημήτρης Χριστόπουλος, Κώστας Χριστόπουλος, Θωμάς Ψήμμας.

ΓPAMMATEIA ΣYNTAΞHΣ Γρηγόρης Ανανιάδης, Βίκυ Ιακώβου, Αλέξανδρος Κεσσόπουλος, Γιώργος Μαλάμης, Γιάννης Μπαλαμπανίδης, Στέφανος Πεσμαζόγλου, Σάββας Τσιλένης

KAΛΛITEXNIKH EΠIMEΛEIA Βουβούλα Σκούρα

ΔIEYΘYNTHΣ EKΔOΣHΣ Γιώργος Γουλάκος

ΔIOPΘΩΣH KEIMENΩN Αναστασία Λαμπροπούλου

HΛEKTPONIKH ΣEΛIΔOΠOIHΣH-ΦIΛMΣ Eκδόσεις νήσος, Σαρρή 14, 105 53 Αθήνα, τηλ.: 210.3250058

EKTYΠΩΣH Kωστόπουλος Γιώργος, Aκομινάτου 67-69, τηλ.: 210.8813.241

BIBΛIOΔEΣIA Βασ. & Ζαχ. Μπετσώρη O.Ε., Στ. Γονατά 13A, τηλ.: 210.5743.783

ΕΙΔΟΠΟΙΗΣΕΙΣ

Εισάγετε το email σας για να ενημερώνεστε για τα νέα άρθρα