Γεωργία Σπυροπούλου
τχ. 136
Σε μία προσπάθεια αποτύπωσης των ζητημάτων που τίθενται εν συνόλω γύρω από το προσφυγικό, την επαύριο του 2015, και μονοπωλούν τη δημόσια συζήτηση, μπορούμε να πούμε ότι η συζήτηση αυτή εστιάστηκε γύρω από τη στάση που τήρησε η Ευρώπη από την αρχή της λεγόμενης «προσφυγικής κρίσης», τον ρόλο των διακινητών και τελικά τη δυνατότητα να ζήσουμε και να συνυπάρξουμε όλοι μαζί.
Σε πολιτικό επίπεδο οι ευρωπαίοι ηγέτες επικεντρώθηκαν στο να ανταλλάσσουν κατηγορίες και να επικρίνουν ο ένας τη στάση του άλλου, κυρίως αναφορικά με το ποιος είναι ο βασικός υπαίτιος για την αποτυχία των εφαρμοζόμενων πολιτικών, ποιος προέτρεψε και ποιος δεν απέτρεψε τη μετακίνηση και την άφιξη στην Ευρώπη ενός εκατομμυρίου ανθρώπων.
Η αύξηση των προσφυγικών ροών που σημειώθηκαν το 2015 οδήγησε σε ανησυχία για την εξέλιξη και τη διαχείριση του προσφυγικού ζητήματος. Η αρχική υιοθέτηση μιας πολιτικής καλωσορίσματος από ορισμένα κράτη-μέλη (Γερμανία-Σουηδία) εγκαταλείφθηκε σχετικά γρήγορα, δίνοντας τη θέση της σε μία πολιτική ξενοφοβίας. Ήδη από τις αρχές του 2016 κράτη-μέλη της Βόρειας Ευρώπης που είχαν διαμορφωμένη πολιτική υποδοχής και ένταξης προσφύγων και μεταναστών, υιοθέτησαν μέτρα περιορισμού του αριθμού των ανθρώπων που δέχονταν στο έδαφός τους και των δικαιωμάτων τους και, παράλληλα, επέβαλαν αυστηρούς ελέγχους στα εσωτερικά σύνορά τους, αναστέλλοντας τη συνθήκη Σένγκεν. Κορύφωση των μέτρων αυτών υπήρξε η Συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας της 18ης Μαρτίου 2016, η οποία επιτελεί ουσιαστικά τα χρέη φράχτη στο Αιγαίο. Με διακηρυγμένο στόχο την αποτροπή άφιξης προσφυγικού και μεταναστευτικού πληθυσμού στην Ευρώπη, η συμφωνία θεωρήθηκε επιτυχία, με τις αφίξεις να παρουσιάζουν ραγδαία μείωση. Την ίδια χρονική περίοδο, τα ακροδεξιά κόμματα της ΕΕ εκμεταλλεύτηκαν τα τρομοκρατικά χτυπήματα σε Παρίσι και Βρυξέλλες και καλλιέργησαν ένα κλίμα πόλωσης και φόβου. Στα τέλη του 2016 η φοβική πολιτική αποτροπής είχε ήδη παγιωθεί, ενώ στις αρχές του 2017 εντείνεται. Κρίνοντας, βάσει των προβλεπόμενων μέτρων που έχουν εξαγγελθεί αλλά και όσων έχουν προηγηθεί, το 2017 θα είναι η χρονιά που θα καθορίσει το μέλλον του θεσμού του ασύλου και της συνακόλουθης παρεχόμενης προστασίας.
Τη χρονιά που πέρασε ο αναγκαστικός εκτοπισμός και η μετανάστευση είχαν κεντρική θέση και στην παγκόσμια ατζέντα. Για πρώτη φορά η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών συγκάλεσε σύνοδο κορυφής σε επίπεδο αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων, ώστε να συμφωνηθεί ένας κοινός τρόπος αντιμετώπισης των μαζικών μετακινήσεων προσφύγων και μεταναστών. Το αποτέλεσμα της συνόδου ήταν η λήψη μιας σειράς δεσμεύσεων για διαμοιρασμό της ευθύνης και την παροχή στήριξης και βοήθειας· ωστόσο, η λήψη ουσιαστικών μέτρων αναβλήθηκε για το 2018.
[…]
Η Γεωργία Σπυροπούλου είναι δικηγόρος και εργάζεται στην Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.
