Γρηγόρης Πασχαλίδης
τχ. 145-146
Θα ξεκινήσω από την αρχή, από την αρχή που διέπει κάθε κείμενο. Ποιο είναι το είδος του κειμένου για το οποίο θα μιλήσουμε σήμερα; Το είδος του κειμένου συνιστά τη στοιχειώδη αρχιτεκτονική του, τον θεμελιακό πολιτισμικό κώδικα που διέπει αλλά και υπερβαίνει κάθε κείμενο, ορίζοντας τη σχέση του με όλα τα άλλα κείμενα, συγγενή ή διαφορετικά, τη θέση του μέσα στην κοινωνία των κειμένων. Κανένα κείμενο δεν φιλοξενεί εξ ολοκλήρου το είδος του, ενίοτε μάλιστα η θέση του μέσα στην κοινωνία των κειμένων είναι περίπλοκη, καθώς συνδυάζει στοιχεία περισσότερων του ενός είδους.
Στη διευκρίνιση αυτού του αφετηριακού ερωτήματος, μας βοηθούν καταρχάς ο τίτλος και η εικόνα στο εξώφυλλο: «Αρχιτεκτονική του εαυτού» και μια αυτοπροσωπογραφία του συγγραφέα. Ο πρωτοπρόσωπος υπότιτλος «Αργώ, αλλά μαθαίνω», επιπλέον, δηλώνοντας μια επίμονη, παρατεταμένη πορεία μάθησης, μια περιπέτεια αυτογνωσίας, ενισχύει την υπόθεσή μας ότι πρόκειται για ένα αυτοβιογράφημα. Στο εσώφυλλο, ωστόσο, συναντούμε ορισμένες πρόσθετες ενδείξεις που περιπλέκουν τις αναγνωστικές μας προσδοκίες. Καταρχάς, ο ενδότιτλος «Ψυχο-αρχιτεκτονική: Μια πιθανή απάντηση», που παραπέμπει μάλλον σε δοκίμιο, σε ερευνητική εργασία, παρά σε αυτοβιογράφημα. Σε αυτήν την ερμηνεία συντείνει, εξάλλου, και η διπλή αφιέρωση, αφενός στον Γάλλο αρχιτέκτονα Serge D’Amato και αφετέρου στον Άγγλο ψυχαναλυτή Michael Parsons. Η αβεβαιότητα για την ειδολογική ταυτότητα του κειμένου μάς υποχρεώνει να αναβάλλουμε την ετυμηγορία μας. Πρέπει να συνεχίσουμε την ανάγνωση. Σαν τον συγγραφέα, πρέπει κι εμείς, οι αναγνώστες, να αργήσουμε για να μάθουμε.
Την πρώτη φορά που διάβασα τo βιβλίο του Άρι Γεωργίου, είχα την αίσθηση ότι διάβαζα μια παρτιτούρα. Διέκρινα leitmotiv, ανάπτυξη με παραλλαγές του βασικού θέματος, άριες και recitativi. Η έντονα μουσική δομή του, σε συνδυασμό με τη διαρκώς επανερχόμενη αναφορά/μεταφορά της αρχιτεκτονικής, φέρνει διαρκώς στο μυαλό τον αφορισμό του Goethe για την εκλεκτική συγγένεια μεταξύ μουσικής και αρχιτεκτονικής: «Η μουσική είναι ρευστή αρχιτεκτονική, η αρχιτεκτονική είναι παγωμένη μουσική». Αν, μάλιστα, δίπλα σε αυτό το εκλεκτικό δίδυμο προστεθεί και η διάχυτη παρουσία της εικόνας, έχουμε να κάνουμε με ένα ιδιαζόντως πολυτροπικό κείμενο, ένα πραγματικό οπτικοακουστικό αφήγημα.
[…]
Ο Γρηγόρης Πασχαλίδης είναι καθηγητής στο Τμήμα Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ, ΑΠΘ.