Δημήτρης Ζούζουλας
τχ. 143-144
Εισαγωγικά
Αντίθετα με ό,τι συνήθως πιστεύεται, η εκλογική ορατότητα κομμάτων που κινούνται δεξιότερα της παραδοσιακής δεξιάς δεν συνιστά ένα καινούργιο φαινόμενο για τη μεταπολεμική Ευρώπη. Οι επιδόσεις τους δεν είναι καθόλου αμελητέες και η επίτευξη πολιτικής εκπροσώπησης αποτελεί ήδη από τη δεκαετία του ‘80 σταθερά των πολιτικών συστημάτων της γηραιάς ηπείρου. Οι μελετητές του φαινομένου στην προσπάθειά τους να αποδώσουν μία ετικέτα σε αυτά τα κόμματα ή άλλοτε για να μπορέσουν να τα ταξινομήσουν βάσει των χαρακτηριστικών τους, αναγνωρίζουν ότι είτε όροι όπως «άκρα δεξιά» ή «εξτρεμιστική δεξιά», είτε όροι όπως «παλιά», «νέα», «μετα-υλιστική» που εισάγει ο Ignazi, διατρέχονται από εννοιολογικές ασάφειες. Παρά τις ταξινομικές δυσκολίες και τη σύγχυση που πολλές φορές επικρατεί, για τις ανάγκες του παρακάτω κειμένου, κυρίως λόγω περιορισμένου χώρου, χρησιμοποιώ τους όρους άκρα δεξιά και εξτρεμιστική δεξιά εναλλακτικά χωρίς να διατηρώ μια εννοιολογική αυστηρότητα και δίχως να υπεισέρχομαι στη συγκεκριμένη συζήτηση. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι τέτοιου είδους διάλογοι παραμένουν άνευ σημασίας και νοήματος.
Όπως καταδεικνύει και ο τίτλος του ανά χείρας κειμένου, το αντικείμενό του είναι το κοινωνιολογικό προφίλ των ψηφοφόρων της Χρυσής Αυγής (ΧΑ) στις δύο εκλογικές αναμετρήσεις του 2015, ίσως του πιο ακραίου, ακτιβιστικού, εγγενώς και δομικά βίαιου κόμματος που συναντά κανείς σήμερα στην Ευρώπη. Το βασικό ερώτημα στο οποίο θα προσπαθήσω να απαντήσω είναι η ανίχνευση των βασικών κοινωνιολογικών χαρακτηριστικών του εκλογικού ακροατηρίου της ΧΑ σε ένα διάστημα τής πιο πολιτικά και ιδεολογικά φορτισμένης περιόδου της ελληνικής πολιτικής ζωής του 21ου αιώνα. Επιπλέον, επιδιώκεται η διερεύνηση του χαρακτήρα της ακροδεξιάς ψήφου βάσει της διάκρισης στα κίνητρα της ψήφου που εισηγούνται οι Van der Eijk και Franklin ανάμεσα σε ειλικρινή ψήφο (voting with the heart ή sincere voting), στρατηγική ψήφο (voting with the head) και ψήφο διαμαρτυρίας (voting with the boot ή protest vote). Με άλλα λόγια, αν θέλουμε να απαντήσουμε στο γιατί ορισμένοι ψηφοφόροι επιλέγουν τη ΧΑ οφείλουμε να απαντήσουμε εάν η ψήφος τους συνιστά μία ψήφο ιδεολογικής εγγύτητας ή μία ψήφο απόρριψης και αποδοκιμασίας ενδεχομένως του πολιτικού συστήματος, των πολιτικών κομμάτων, της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας ή όλων μαζί. Ήδη γνωρίζουμε ότι στην ψήφο προς λαϊκιστικά ακροδεξιά κόμματα όπως ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερμός υπερίσχυσε το στοιχείο της διαμαρτυρίας ενώ προς τη ΧΑ στον διπλό εκλογικό σεισμό του 2012, η ψήφος ιδεολογικής εγγύτητας υπήρξε σαφώς εντονότερη. Η τρίτη δέσμη ερωτημάτων αφορά τις συνέχειες ή τις τομές στην εκλογική συμπεριφορά του ακροατηρίου της εξτρεμιστικής δεξιάς. Αντλώντας εργαλεία της συγκριτικής πολιτικής και κοινωνιολογίας, κυριότερος στόχος μου είναι η διερεύνηση των «τύπων» των ακροδεξιών ψηφοφόρων.
[…]
Ο Δημήτρης Ζούζουλας είναι μεταπτυχιακός φοιτητής Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας.
