«RETHINKING GREECE»: Πρόλογος και εισαγωγή

τχ. 142

Η σειρά συνεντεύξεων «Rethinking Greece» φιλοξενείται στον αγγλόγλωσσο ιστότοπο της Γενικής Γραμματείας Ενημέρωσης και Επικοινωνίας «Greek News Agenda» (www.greeknewsagenda.gr) και έχει ως στόχο την προβολή διαφορετικών απόψεων και αφηγήσεων για τη σύγχρονη Ελλάδα μέσα από τοποθετήσεις δημόσιων διανοουμένων.

Η σειρά ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2015 –όταν η Ελλάδα βρισκόταν στο επίκεντρο της διεθνούς δημοσιότητας– με στόχο να ανιχνεύσει όψεις του «ελληνικού προβλήματος» με τα εργαλεία των σύγχρονων ελληνικών σπουδών και των κοινωνικών επιστημών και με βάση άξονες όπως η ελληνική ιδιαιτερότητα («Greek exceptionalism»), η σχέση της Ελλάδας με την Ευρώπη και τις παγκόσμιες εξελίξεις και η θέση της στη νεωτερικότητα, έτσι όπως αναδεικνύονται από την κατάσταση της κρίσης. Μέσα από τις συνεντεύξεις της σειράς δίνεται ο λόγος κυρίως (αλλά όχι μόνο) σε Έλληνες κοινωνικούς επιστήμονες και διαγράφεται η εικόνα μίας χώρας στην οποία συντελούνται διεργασίες σημαντικές από πολιτισμικής, κοινωνικής και πολιτικής άποψης.

Μέχρι σήμερα έχουν δημοσιευτεί 40 συνεντεύξεις, μεταξύ άλλων με τους Γεράσιμο Μοσχονά (για τον ΣΥΡΙΖΑ και την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία), Δημήτρη Τζιόβα (για τις ελληνικές σπουδές στο εξωτερικό), Άρη Καλαντίδη (για την εικόνα της Ελλάδας διεθνώς), Μίλτο Πεχλιβάνο (για τις ελληνογερμανικές πολιτιστικές ανταλλαγές), Γιώργο Αναγνώστου (για τις ελληνοαμερικανικές σπουδές), Γιώργο Πρεβελάκη (για τη γεωπολιτική του «ελληνισμού»), Γιώργο Αργείτη (για την οικονομική πολιτική στην Ελλάδα), Δημήτρη Χριστόπουλο (για τα ανθρώπινα δικαιώματα και το προσφυγικό), Θωμά Μαλούτα (για την πόλη της Αθήνας), Λίνα Βεντούρα (για τη μετανάστευση) και Χριστίνα Αγριαντώνη (για την ελληνική βιομηχανία).

Η σειρά συνεντεύξεων «Rethinking Greece» διαθέτει επίσης σελίδα στo Facebook, στην οποία, εκτός από τις συνεντεύξεις, αναρτώνται άρθρα και υλικό από διάφορες πηγές που σχετίζονται με την προβληματική της σειράς: https://www.facebook.com/RethinkinGreece.

Γενικότερα, οι ξενόγλωσσες ιστοσελίδες της Γενικής Γραμματείας Ενημέρωσης και Επικοινωνίας (Greek News Agenda, Grèce Hebdo, Panorama Griego, Griechenland Aktuel και Punto Grecia) φιλοξενούν πρωτότυπα κείμενα και συνεντεύξεις σχετικά με την πολιτική, την τέχνη, τη διανόηση, την επιστήμη και επίκαιρα ζητήματα που απασχολούν την κοινωνία, αποσκοπώντας να προσφέρουν στον μη Έλληνα αναγνώστη ένα καλειδοσκόπιο απόψεων για τη θέση της Ελλάδας στον κόσμο και να συνεισφέρουν στην άρση κυρίαρχων στερεοτύπων για τη χώρα.

Η Μαρία Πετμεζίδου είναι ομότιμη καθηγήτρια Κοινωνικής Πολιτικής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και εταίρος στο Πρόγραμμα Συγκριτικής Έρευνας για τη Φτώχεια (CROP) του Διεθνούς Συμβουλίου Κοινωνικής Επιστήμης, το οποίο λειτουργεί υπό την αιγίδα της UNESCO. Η καθηγήτρια Πετμεζίδου μίλησε στο «Rethinking Greece» για το πώς οι ιστορικές συνθήκες στην Ελλάδα δεν ευνόησαν την ανάπτυξη οικουμενικών αξιών κοινωνικής ιθαγένειας, για τον κατακερματισμό, τη βαθιά πόλωση και τον παρτικουλαρισμό που χαρακτηρίζουν το ελληνικό οικογενειοκεντρικό μοντέλο κοινωνικής ασφάλισης, καθώς για και την υπανάπτυξη των υπηρεσιών κοινωνικής μέριμνας. Κατά την άποψή της, αυτό που έκανε την Ελλάδα διαφορετική από τον ευρωπαϊκό κανόνα είναι η ιστορική παγίωση των κρατικο-πατερναλιστικών δομών κατά τον 19ο και το μεγαλύτερο μέρος του 20ού αιώνα, καθώς οι κοινωνικοπολιτικές συγκρούσεις επικεντρώνονταν στην πρόσβαση στο κράτος και στους προσοδοφόρους μηχανισμούς του.

Σύμφωνα με την Πετμεζίδου, παρά τις αυξανόμενες κοινωνικές δαπάνες μετά τη δεκαετία του ’80, τα ποσοστά φτώχειας παρέμειναν υψηλά και σταθερά τις τελευταίες δεκαετίες: σε γενικές γραμμές, στην Ελλάδα δεν δαπανήθηκαν επαρκείς πόροι για κοινωνική προστασία. Η κρίση διευκόλυνε τις μεταρρυθμίσεις προς έναν εξορθολογισμό του συστήματος, αλλά υπό συνθήκες σοβαρών περικοπών δαπανών και μείωσης των δημόσιων παροχών, προκαλώντας σοβαρό πρόβλημα στη μεσαία και την κατώτερη τάξη. Σε ένα σενάριο αυξανόμενης κοινωνικής πόλωσης και απότομης συρρίκνωσης της μεσαίας τάξης, η μετάβαση προς ένα ευρύ κοινωνικό κράτος, βασισμένο στα δικαιώματα, δεν φαίνεται στον ορίζοντα. Ούτε υπάρχουν ενδείξεις αναζωογόνησης της «Κοινωνικής Ευρώπης», κάτι που θα μπορούσε να έχει θετικό αντίκτυπο στο μέλλον του κοινωνικού κράτους στην Ελλάδα. Είναι πολύ πιθανό τα απογοητευμένα και φτωχά στρώματα να μετακινηθούν προς στα δεξιά κόμματα. Εν κατακλείδι, αντί για την πεπατημένη μιας οικονομίας που βασίζεται στον τουρισμό και συμπληρωματικά στην παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών χαμηλής προστιθέμενης αξίας, ένα εναλλακτικό σενάριο θα ήταν μια στροφή προς μια ισχυρή βιομηχανική υποδομή και ένα σύστημα καινοτομίας, ένα σενάριο που θα μπορούσε να εξασφαλίσει την πρόσβαση σε εξειδικευμένες αγορές υψηλής προστιθέμενης αξίας και να στηρίξει μια πιο κοινωνικά ενσωματωμένη μορφή ευελιξίας, συνδυάζοντας την ευελιξία με την ασφάλεια.

Ο Δημήτρης Παπανικολάου είναι αναπληρωτής καθηγητής Νέων Ελληνικών και εταίρος στο St. Cross College στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Μίλησε στο «Rethinking Greece» για το έργο του στον Καβάφη από την οπτική της κουίρ θεωρίας· για το πώς η ελληνική τέχνη σε συνθήκες λιτότητας γίνεται πολιτικά απρόβλεπτη· για τον εξαιρετισμό και την ιδέα του για μια ελάχιστη ή μια «στρατηγική ιδιαίτερη» ως χρήσιμο όπλο· για την αφηγηματική δύναμη της «Αγίας Ελληνικής Οικογένειας», καθώς και για την έννοια της οικογένειας ως βιοπολιτικής και για τον όρο «αναταραχή αρχείου», που αναπτύσσει στο τελευταίο του βιβλίο. Ο Παπανικολάου συζητάει επίσης για τον τεράστιο αντίκτυπο που είχαν η νέα ΛΟΑΤΚΙ και η αντιρατσιστική νομοθεσία και πώς το ελληνικό ΛΟΑΤΚΙ κίνημα έχει τώρα τη δύναμη να είναι ακόμη περισσότερο διαθεματικό και πιο συμπεριληπτικό. Τέλος, εκφράζει την υποστήριξή του για τα Τμήματα Ελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας ως κόμβους που μπορούν να προωθήσουν αυτό που ήδη συμβαίνει: μια πραγματική αναβίωση των ευρύτερων Νεοελληνικών Σπουδών καθώς και, «για πρώτη φορά, μια ριζική επανεξέταση του τι σημαίνει να είσαι Έλληνας σε έναν παγκοσμιοποιημένο, διεθνο-τοπικοποιημένο, υπερδιαμεσολαβημένο, ενδεχομενικό, ασυνεπή και επισφαλή, αλλά και έτοιμο να εκραγεί, κόσμο».

 

Δείτε Επίσης

Αφήστε μια απάντηση

IΔPYTHΣ Σταμάτης Χρυσολούρης

EKΔOTEΣ Νίκος Αλιβιζάτος, Γρηγόρης Ανανιάδης, Στέφανος Πεσμαζόγλου

ΣYNTAKTIKH EΠITPOΠH Έφη Αβδελά, Νίκος Αλιβιζάτος, Γρηγόρης Ανανιάδης, Νικόλας Βαγδούτης, Θανάσης Βαλαβανίδης, Οντέτ Βαρών Βασάρ, Λίνα Βεντούρα, Κώστας Βλασόπουλος, Κώστας Γαβρόγλου, Γιώργος Γιαννακόπουλος, Γιώργος Γιαννουλόπουλος, Έλλη Δρούλια, Χάρης Εξερτζόγλου, Ελευθερία Ζέη, Όλγα Θεμελή, Βίκυ Ιακώβου, Γιώργος Ιωαννίδης, Γιώργος Καραβοκύρης, Αλέξανδρος Κεσσόπουλος, Αλέξανδρος Κιουπκιολής, Λούση Κιουσοπούλου, Ηλίας Κούβελας, Μάκης Κουζέλης, Νίκος Κουραχάνης, Δημήτρης Κυρτάτας, Σαράντης Λώλος, Γιώργος Μαλάμης, Αχιλλέας Μητσός, Αλεξάνδρα Μπακαλάκη, Γιάννης Μπαλαμπανίδης, Λάμπρος Μπαλτσιώτης, Ρίκα Μπενβενίστε, Βαγγέλης Μπιτσώρης, Στρατής Μπουρνάζος, Ανδρέας Πανταζόπουλος, Κατερίνα Ροζάκου, Άκης Παπαταξιάρχης, Στέφανος Πεσμαζόγλου, Ειρήνη Σκαλιώρα, Αθηνά Σκουλαρίκη, Γιάννης Σταυρακάκης, Κώστας Τσιαμπάος, Σάββας Τσιλένης, Δημήτρης Χριστόπουλος, Κώστας Χριστόπουλος, Θωμάς Ψήμμας.

ΓPAMMATEIA ΣYNTAΞHΣ Γρηγόρης Ανανιάδης, Βίκυ Ιακώβου, Αλέξανδρος Κεσσόπουλος, Γιώργος Μαλάμης, Γιάννης Μπαλαμπανίδης, Στέφανος Πεσμαζόγλου, Σάββας Τσιλένης

KAΛΛITEXNIKH EΠIMEΛEIA Βουβούλα Σκούρα

ΔIEYΘYNTHΣ EKΔOΣHΣ Γιώργος Γουλάκος

ΔIOPΘΩΣH KEIMENΩN Αναστασία Λαμπροπούλου

HΛEKTPONIKH ΣEΛIΔOΠOIHΣH-ΦIΛMΣ Eκδόσεις νήσος, Σαρρή 14, 105 53 Αθήνα, τηλ.: 210.3250058

EKTYΠΩΣH Kωστόπουλος Γιώργος, Aκομινάτου 67-69, τηλ.: 210.8813.241

BIBΛIOΔEΣIA Βασ. & Ζαχ. Μπετσώρη O.Ε., Στ. Γονατά 13A, τηλ.: 210.5743.783

ΕΙΔΟΠΟΙΗΣΕΙΣ

Εισάγετε το email σας για να ενημερώνεστε για τα νέα άρθρα