Γιάννης Μπαλαμπανίδης
τχ. 143-144
Αν και θα ήταν ανακριβές να παρομοιάσει κανείς την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα του 2018 με την ακύμαντη επιφάνεια μιας λίμνης, η Συμφωνία των Πρεσπών πράγματι έπεσε σαν βότσαλο στο νερό, προκαλώντας ομόκεντρους κύκλους αναταραχής στη διάταξη των πολιτικών δυνάμεων, στον κομματικό ανταγωνισμό και, κυρίως, στις βασικές διαιρετικές γραμμές που κυριάρχησαν στην καθαυτή περίοδο της κρίσης (2010-2018). Το παράθυρο ευκαιρίας που άνοιξε με την ανάδειξη στην κυβέρνηση της FYROM του μετριοπαθούς σοσιαλδημοκράτη Ζόραν Ζάεφ, βοηθούσης και της πίεσης να ενταχθεί η μικρή χώρα στους κόλπους του ΝΑΤΟ και της ΕΕ ώστε να προληφθεί η επιρροή της Ρωσίας, αλλά και της σχετικής κατασίγασης των εθνικιστικών παθών εκατέρωθεν των συνόρων, επέτρεψε να εξευρεθεί μια λύση που και οι δύο κυβερνήσεις θα μπορούσαν να υποστηρίξουν. Ταυτόχρονα, ήταν το έναυσμα για την αναζωπύρωση του «μακεδονικού αγώνα» και στις δύο πλευρές των συνόρων, αυτήν τη φορά περισσότερο ως φάρσα παρά σαν την τραγωδία που υπήρξε τη δεκαετία του 1990.
Οι εξωγενείς παράγοντες εν προκειμένω συνέκλιναν με μια σειρά συνιστώσες της εγχώριας πολιτικής σκηνής που επικαθόρισαν την πρωτοβουλία της κυβέρνησης: την επιδίωξη του Τσίπρα να εδραιώσει το προφίλ ηγέτη μιας χώρας που εγγυάται την περιφερειακή σταθερότητα, αλλά και του ΣΥΡΙΖΑ να εμβαθύνει την «ευρωπαϊκή» φυσιογνωμία στην οποία ποντάρει όλο και περισσότερο μετά τη «συνθηκολόγηση» του 2015 (ή αντίστροφα: μετά την ευρωπαϊκή επιλογή που έκανε εν τέλει, με βαρύ τίμημα για τον πρότερο «αντιμνημονιακό» εαυτό του) – αλλά και όχι λιγότερο και τη στρατηγική επιδίωξη η είσοδος στη μετά τα μνημόνια εποχή να συμβαδίσει με μια επαναφορά στον «κανονικό» άξονα ανταγωνισμού Αριστερά – Δεξιά. Όσο περισσότερο η θεμελιωμένη στον αντιμνημονιακό αντισυστημισμό συνεργασία με τους ΑΝΕΛ εξαντλούσε τη δυναμική της, τόσο πιο ελκυστικός και πειστικός γινόταν ο στόχος να εγκατασταθεί και να σταθεροποιηθεί ο ΣΥΡΙΖΑ ως ο μείζων πόλος στο κεντρο-αριστερό σκέλος του πολιτικού φάσματος. Η εξωτερική πολιτική έγινε εν προκειμένω μοχλός εξελίξεων στην εσωτερική.
Από την άλλη, η Συμφωνία έδωσε την ευκαιρία στην αντιπολίτευση να διεκδικήσει τον «λαό» εξ ονόματος του οποίου ο αντιμνημονιακός άλλοτε ΣΥΡΙΖΑ εκτοξεύθηκε στην εξουσία. Ο εδώ και τέσσερα χρόνια κυβερνητικός πια ΣΥΡΙΖΑ ήρθε για πρώτη φορά αντιμέτωπος με μαζικά συλλαλητήρια, τα οποία, αν και πολυπληθή, δεν είχαν τη δυναμική των αντίστοιχων του 1992. Ο δημόσιος χώρος αυτήν τη φορά καταλήφθηκε από έναν εθνικόφρονα ακτιβισμό, μια εκδοχή «Αγανακτισμένων» με διαφορετικό πρόσημο, εντός του οποίου βγήκε στην επιφάνεια ένα λανθάνον υπόγειο ρεύμα αλυτρωτισμού και νατιβισμού.
[…]
Ο Γιάννης Μπαλαμπανίδης είναι πολιτικός επιστήμονας. ([email protected])
