Δήμητρα Μακρυνιώτη
τχ. 138-139
Διάχυση συνόρων, χάραξη σωμάτων, σημεία καταγραφής, ένα βιβλίο με συγγραφείς τον Θανάση Λάγιο, τη Βάσια Λέκκα και τον Γρηγόρη Πανουτσόπουλο, που κυκλοφόρησε το καλοκαίρι του 2016 από τις εκδόσεις Futura και περιλαμβάνει δύο κείμενα, το πρώτο των Βάσιας Λέκκα και Γρηγόρη Πανουτσόπουλου, «Ανάμεσα στα σύνορα: μετασχηματισμοί των μηχανισμών ελέγχου και διαχείρισης της μετανάστευσης», και το δεύτερο του Θανάση Λάγιου, «Ανθρωπιστική ή καπιταλιστική κρίση; Σκέψεις και (υπο)σημειώσεις γύρω από ένα (ψευτο)δίλημμα».
Κρατάμε άραγε στα χέρια μας ακόμη ένα βιβλίο για τη μετανάστευση και την κρίση; Με υποσχέσεις για καταγγελτικές αφηγήσεις, εξάρσεις ανθρωπισμού, εκκλήσεις συμπόνιας και υποδείξεις ενόχων, με πλήρεις απαντήσεις στα τόσα «γιατί» που μας ταλανίζουν; Σε καμία περίπτωση, και αυτό ακριβώς κάνει το βιβλίο ξεχωριστό: ένα βιβλίο που δεν χαρίζεται στην εύκολη ανάλυση και ερμηνεία, δεν ηθικολογεί ούτε χαϊδεύει τα αυτιά μας ή τις θεωρίες μας. Δεν ξεκινά βάζοντας τετριμμένα ερωτήματα για να δώσει στο τέλος τετριμμένες απαντήσεις. Το αντίθετο, μάλιστα. Στόχος του είναι να θέσει νέα ερωτήματα για γνωστά πράγματα, ώστε να τα περιγράψει και να τα ερμηνεύσει αλλιώς. Έτσι, και οι τρεις συγγραφείς διαβάζουν τη θεωρία με τέτοιον τρόπο, που ρισκάρουν ακόμα και να εκληφθούν ως ντεμοντέ, καθώς στέκονται κριτικά σε τρέχουσες αναλύσεις καλώντας μας να γίνουμε πιο καχύποπτοι στην ανάγνωση ακόμα και των πιο προφανών γεγονότων, όπως είναι η κρίση και η μετανάστευση.
Όπως, άλλωστε, προειδοποιούν τους αναγνώστες διά στόματος Θανάση Λάγιου, το βιβλίο περιέχει τοποθέτηση προϊόντος, και μας προσκαλούν σε «πιο παιχνιδιάρικα ερωτήματα γύρω από τις ιστορικές προϋποθέσεις της τάξης που συστήνεται ολόγυρά μας, προσπαθώντας να μην αφήσει τίποτα στην τύχη» (σ. 85) να αναστοχαστούμε κριτικά, πως, πάρα τις επαναλαμβανόμενες κρίσεις του, το καπιταλιστικό όχημα εξακολουθεί να κινείται με όλο και αυξανόμενες ταχύτητες και οι μόνοι που εκτροχιάζονται είναι κάποιοι επιβάτες του που, ανάλογα με τις συνθήκες, κρίνεται ότι περισσεύουν, ότι δεν χωράνε, ότι αποτελούν τροχοπέδη στο όραμα της ανταγωνιστικότητας και της παραγωγικότητας, ότι συνιστούν σώματα αδιανόητα, αποκείμενα που αφήνονται να πεθάνουν ως ζωές ανάξιες να βιωθούν. Το βιβλίο θέτει ερωτήματα εξαρχής για το ποιος τοποθετεί και ποιος τοποθετείται ως προϊόν εντός του καπιταλιστικού συστήματος παραγωγής και κατανάλωσης, για το πώς έχουν μεθοδικά οικοδομηθεί οι μηχανισμοί που παράγουν και αναπαράγουν τον χρεωμένο άνθρωπο, τη σχέση δηλαδή οφειλέτη – πιστωτή, πώς προβληματοποιείται η κατηγορία του ανθρώπινου και χάνει τη δεδομένη της καθολικότητα, και ποιοι συσχετισμοί γνώσης/εξουσίας υπεισέρχονται στις αφηγήσεις και τις γεωγραφίες της ανθρώπινης τρωτότητας.
[…]
Η Δήμητρα Μακρυνιώτη διδάσκει Κοινωνιολογία στο Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Comment