Βίκυ Ιακώβου
τχ.145-146
Το βιβλίο αυτό, η διδακτορική διατριβή της Τζίνας Πολίτη στο Πανεπιστήμιο του Καίμπριτζ, δημοσιεύτηκε στα αγγλικά το 1976 και είχε ιδιαίτερη απήχηση στον αγγλόφωνο χώρο αλλά και στη Γαλλία. Καθώς δεν κάνω θεωρία της λογοτεχνίας, θα προσπαθήσω αρχικά να πω λίγα πράγματα για το πώς διάβασα και τι είδα, ως ερασιτέχνης, στο βιβλίο αυτό, προκειμένου να δείξω, όσο είναι δυνατόν, ότι μπορεί να διαβαστεί και από μη ειδικούς· έπειτα θα σταθώ σε ένα μόνο κεφάλαιο, με την ελπίδα ότι έτσι θα φανεί με λίγο πιο συγκεκριμένο τρόπο το τι κάνει η συγγραφέας.
Θα πάρω ως καθοδηγητικό νήμα κάτι που μου έγινε πολύ σαφές σε μία από τις συναντήσεις που είχαμε με την Τζίνα Πολίτη για να κοιτάξουμε τη μετάφραση. «Το μυθιστόρημα δεν έχει πεθάνει»: αυτό, ή περίπου αυτό, μου είπε πως είχε σκεφτεί διαβάζοντας ένα σχετικά πρόσφατο βιβλίο, εννοώ το Confiteor του Jaume Cabré, για το οποίο εξέδωσε πέρυσι ένα ερμηνευτικό δοκίμιο, το Διαβάζοντας το Confiteor. Τα λόγια της αυτά, κυρίως η ένταση, η συγκίνηση με την οποία τα είπε, μου έκαναν μεν εντύπωση, ωστόσο δεν με εξέπληξαν ακριβώς, διότι την έγνοια που υπονοούσαν για το μυθιστόρημα, την προσήλωση στη μορφή-μυθιστόρημα και στην ιδιαιτερότητά της, τις είχα διαισθανθεί διαβάζοντας τη μελέτη της για την οποία συζητάμε σήμερα.
Στο δεύτερο κεφάλαιο, όπου εκθέτει το τι εννοεί ως προϋποθέσεις του μυθιστορήματος, και πιο συγκεκριμένα στο πλαίσιο μιας κριτικής συνομιλίας, αν όχι αντιπαράθεσης, με τον δομισμό στη λογοτεχνική κριτική, θέτει το ερώτημα κατά πόσον η ανεύρεση κοινών δομών μεταξύ, παραδείγματος χάριν, δύο έργων όπως ο Οιδίπους επί Κολωνώ και το Πανηγύρι της ματαιοδοξίας «μπορούν να δώσουν λόγο και για κάτι που είναι, εντέλει, πιο εκπληκτικό, δηλαδή για τη διαφορά, για εκείνο το περίτεχνο δίχτυ κάθε λογοτεχνικού έργου […] το οποίο, ανεξάρτητα από το πόσο εξεζητημένες είναι οι μέθοδοι ανάλυσης που διαθέτουμε, παραμένει πάντα στην ολότητά του άπιαστο, ανεξάντλητο, εντέλει ένα μυστήριο, όπως η ζωή – κάτι το οποίο γνωρίζει κάθε κριτικός που έχει καταπιαστεί με ένα κείμενο».
[…]
Η Βίκυ Ιακώβου διδάσκει Πολιτική Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου.
