Ηλίας Κούβελας
τχ. 124, σ. 75-77
Τα Σύγχρονα Θέματα είχαν, πριν από λίγα χρόνια, παρουσιάσει ένα αφιέρωμα με τίτλο «Η δημόσια υγεία στην Ελλάδα σήμερα». Τα μεγάλα προβλήματα στον χώρο, που με έμφαση αναφέρθηκαν σε εκείνο το αφιέρωμα, συνεχίζουν να υπάρχουν δυστυχώς ακόμα. Και για να αναφέρω μόνο ένα από αυτά: πρόκειται για την ανυπαρξία πρωτοβάθμιας περίθαλψης που οφείλεται όχι μόνο στην αδυναμία της δημόσιας διοίκησης να σχεδιάσει και να οργανώσει τούτο τον εξαιρετικά σημαντικό θεσμό, αλλά και στην αντίδραση ποικίλων κοινωνικών παραγόντων, του ιατρικού κόσμου της χώρας περιλαμβανομένου. Στο παρόν τεύχος των Σύγχρονων Θεμάτων συμπεριλάβαμε ένα αφιέρωμα για τη «βιοϊατρική έρευνα στην Ελλάδα σήμερα», ένα επίσης κρίσιμο θέμα που σχετίζεται με την υγεία των ανθρώπων. Σε αυτό το εισαγωγικό σημείωμα θα προσπαθήσω να κάνω μια σύντομη αναδρομή στη σχετικά πρόσφατη ιστορία του θέματος, όπως την έζησα προσωπικά.
Ήταν, αν θυμάμαι καλά, το καλοκαίρι του 1978, λίγους μήνες μετά την επιστροφή μου στην Ελλάδα και την έναρξη της λειτουργίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών, που δέχτηκα την τηλεφωνική πρόσκληση για μία σύσκεψη που θα πραγματοποιείτο στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (ΕΙΕ). Αντικείμενο της συνάντησης, όπως μας είπε ο προσκαλών, ήταν να δημιουργηθεί μία υπηρεσία, η οποία θα φρόντιζε να οργανώσει την έρευνα στην Ελλάδα. Όπως μας είπε χαρακτηριστικά «όλοι στην Ευρώπη λένε στον πρωθυπουργό (Κωνσταντίνο Καραμανλή): πώς ζητάς να μπεις στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες (νομίζω αυτός ήταν ο όρος τότε) χωρίς να έχεις οργανωμένη έρευνα στην Ελλάδα;». Έτσι, ως απόκριση σε αυτή την πίεση από την Ευρώπη δημιουργήθηκε η Υπηρεσία Έρευνας και Τεχνολογίας, στην οποία εντάχθηκε ένας μικρός αριθμός αξιόλογων επιστημόνων. Θα μπορούσα να πω ότι επρόκειτο για μια υπηρεσία υπόδειγμα, η οποία ανέλαβε να διαχειρισθεί ένα μικρό ποσό κονδυλίων που διατίθεντο για την έρευνα, και το οποίο ως τότε διαχειριζόταν το ΕΙΕ. Βέβαια, συνέχισαν να υπάρχουν διάφορα φέουδα, όπως τα Υπουργεία Υγείας και Γεωργίας που μοίραζαν ερευνητικά κονδύλια με μάλλον αδιαφανείς τρόπους.
Ο Ηλίας Κούβελας είναι ομότιμος καθηγητής φυσιολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Πατρών.