Για το βιβλίο: Αριστείδης Αντονάς, Ο πολτός των πραγμάτων, εκδ. Αντίποδες, Αθήνα 2020, 120 σ.
Τζίνα Πολίτη
Τχ. 150-151-152
Κάποτε, Το βιβλίο του κόσμου ήταν ευανάγνωστο. Τα πράγματα ήταν σημεία που ερμήνευαν οι λέξεις. Στη βάση αυτής της γνωσιολογικής αρχής διάβαζε τον κόσμο και η ηρωίδα του Παπαδιαμάντη πριν τη μεταμορφώσει σε Φόνισσα ο Δαρβίνος. Ήταν την Εποχή των Φώτων που η συμβιωτική αυτή σχέση διαλύθηκε. Το υποκείμενο της γνώσης εξουσίαζε τώρα τα αντικείμενα. Η εμπειρική μέθοδος απαιτούσε λεπτομερή καταμέτρηση και ταξινόμηση των πραγμάτων. Η θεωρία της αναπαράστασης, το ως εάν της παρομοίωσης κυριάρχησαν. Το βιβλίο του κόσμου σκεπάστηκε με την ταφόπλακα της σιωπής.1
Τότε, ο Παντοκράτωρ Άνθρωπος μετέτρεψε τον κόσμο σε προϊόν εκμετάλλευσης και πλούτου. Έφτιαξε μια νέα πραγματικότητα κατοικημένη από έναν ολοένα αυξανόμενο πληθυσμό πραγμάτων δικής του κατασκευής. Μέχρι του σημείου όπου οι ρόλοι αντιστράφηκαν: ο κόσμος μπούκωσε από πράγματα και επήλθε η Παντοκρατορία των Πραγμάτων. Ο Πολτός των πραγμάτων τοποθετείται σε αυτή την ιστορική στιγμή της ανθρώπινης κατάστασης. Η «ανίερη» (σ. 58) ανάγνωσή μου θα εστιάσει στην αρχιτεκτονική δομή του αφηγηματικού λόγου και στο διακειμενικό πλέγμα που τη στηρίζει.
Στο παραληρηματικό του απομνημόνευμα, ο πρωταγωνιστής μάς πληροφορεί πως τρέφει ένα δολοφονικό μίσος για τα πράγματα που περιέχει η τσάντα του, με την οποία συνδέεται, όπως με τον ομφάλιο λώρο. Η «τσάντα» λειτουργεί ως μετωνυμία της πραγματικότητας. Ποια είναι αυτή η «πραγματικότητα» εντός της οποίας ζει ο πρωταγωνιστής;
[…]
Η Τζίνα Πολίτη είναι ομότιμη καθηγήτρια του Τμήματος Αγγλικής Φιλολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1. Η Εισαγωγή αυτή βασίζεται στην πραγματεία του Μ. Φουκώ, Οι λέξεις και τα πράγματα.
