Βίκτωρ Αρδίττης
τχ. 128-129, σ. 72-74
Γνώρισα τον Δημήτρη Σπάθη αμέσως μετά τη Μεταπολίτευση. Μας χώριζαν σχεδόν τριάντα χρόνια. Με το θράσος του Ρηγά τού μίλησα αμέσως στον ενικό, όπως και στον Δρακόπουλο, τον Φιλίνη, τον Κύρκο, ακόμη και τον Παρτσαλίδη. Δεν με διόρθωσε βέβαια –«στο Θέατρο και την Αριστερά μιλάμε στον ενικό», άκουσα αργότερα τον Αντουάν Βιτέζ να λέει στη Γαλλία. Τον είπα Μίμη, όπως είχα ακούσει να τον λένε κάποιοι μεγαλύτεροι. «Δημήτρη, σε παρακαλώ», αποσαφήνισε. Ήξερα τα κείμενα και τις κριτικές του στην προδικτατορική Επιθεώρηση Τέχνης, που είχαμε ξεκοκαλίσει τα χρόνια της χούντας. Εμείς, που εμπνεόμενοι από τον Μπρεχτ, ονειρευόμασταν τότε να συνδυάσουμε την Τέχνη με την Πολιτική, να ταράξουμε τη συνείδηση του θεατή δίχως συνθήματα, να ξαναδιαβάσουμε αλλιώς το παρελθόν, περιμέναμε με αδημονία τα Φώτα του Σπάθη (αλλά και του στενού φίλου του Γιώργου Σεβαστίκογλου): θα έφερναν τη ρώσικη σχολή μαζί με τη δυτικοευρωπαϊκή. Τους θέλαμε για Δασκάλους μας, τους είχαμε εμείς επιλέξει.
Τους επόμενους μήνες σύχναζα στα γραφεία της ΚομΘεΠολ, του θεωρητικού περιοδικού του ΚΚΕ Eσ., εκπροσωπώντας τον Θούριο και βοηθώντας τάχα λίγο τον αρχισυντάκτη Τέλη Σαμαντά, περισσότερο περνώντας ώρες ατέλειωτων συζητήσεων με κάποιες ιστορικές φυσιογνωμίες που σημάδεψαν τη μεταπολεμική Ελλάδα: τον Δημήτρη Δεσποτίδη, τον Δημήτρη Σπάθη, τον Μήτσο Παρτσαλίδη… Ήταν μια εκπαίδευση στην ιστορία του Κόμματος, μια μαθητεία στην κουλτούρα της Αριστεράς, της ακόμη τότε ελπιδοφόρας αδογμάτιστης ανανεωτικής Αριστεράς. Εκεί άκουσα από τον Σπάθη τις ιστορίες της δικής του νιότης για το Θεατρικό Συγκρότημα των Πολιτικών Προσφύγων στην Τασκένδη, τα δύσκολα πρώτα χρόνια της αναγκαστικής εξορίας.[1] Και λίγο αργότερα, όταν στο πρώτο, αποκεντρωμένο σε γειτονιές, Φεστιβάλ του Θούριου οργανώσαμε μια συζήτηση για το Λαϊκό Θέατρο, ο Δημήτρης Σπάθης φρόντισε να μας προστατεύσει από κάθε συνθηματολογική χρήση του όρου, από κάθε «ιδεολογική χρήση της Ιστορίας». Η επιστημονική συνέπεια ήταν πολιτικό καθήκον κόντρα στις εύκολες παραχαράξεις της ιδεολογίας.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
- Είναι παράδοξο αλλά ο Δημήτρης Σπάθης δεν έγραψε ποτέ για αυτή τη συναρπαστική θεατρική και πολιτική περιπέτεια, πολύ νέος τότε πλάι στον Γιώργο Σεβαστίκογλου, τον Αντώνη Γιαννίδη, τον Μάνο Ζαχαρία κ.ά. Τις αφηγήσεις του, ωστόσο, κατέγραψε η Κωνσταντίνα Ζηροπούλου στο διδακτορικό της, «Γιώργος Σεβαστίκογλου, η πολύπλευρη θεατρική του δραστηριότητα στην Ελλάδα και το εξωτερικό (1940-1990): μια πορεία προς την ανανέωση του δραματικού λόγου και της σκηνικής πράξης», Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Σχολή Καλών Τεχνών-Τμήμα Θεάτρου, 2007.
Ο Βίκτωρ Αρδίττης είναι σκηνοθέτης και θεατρολόγος. Διδάσκει σκηνοθεσία και δραματουργική ανάλυση στο Τμήμα Θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ.
