Επιμέλεια: Ηλίας Κούβελας
Εισαγωγικό σημείωμα
Ηλίας Κούβελας / Στέφανος Πεσμαζόγλου
τχ. 136
ΚΕΦΑΛΙΑ
«Κεφάλια λάμποντα
Βέλη αναστάσιμα
Ωραίες στρογγυλές ιδέες
Σάπια κεφάλια
Γεμάτα χαρτονομίσματα
…
Κι ο χρόνος
Πάντοτε Κρόνος
Κανίβαλος τρόμος»
Μίλτος Σαχτούρης, Χρωμοτραύματα (1980)
(παρατίθεται σε δύο συμβολές στα Σύγχρονα Θέματα του Θ. Τζαβάρα)
Όλα στη σχέση του Θανάση Τζαβάρα με τα Σύγχρονα Θέματα ξεκίνησαν τον Φεβρουάριο του 1983 με ένα big bang: το όνομά του ήταν Georges Perec. Το κείμενο που πρότεινε να βάλουμε στο περιοδικό (τχ. 16) είχε τον τίτλο: «Experimental Demonstration of the Tomatotopic Organization in the Soprano (Cantatrix sopranica L.)» Επιλέξαμε «σοφά» – καθόσον πάσες οι αποφάσεις μας εν σοφία λαμβάνονταν… να τοποθετηθεί ως ένθετο. Πολλοί οι ενδοιασμοί μιας και το σπαρταριστά σατιρικό εγχείρημα του Perec υπονόμευε όλη την ακαδημαϊκή και ψευδο-ακαδημαϊκή κουλτούρα των «journals», άρα και του δικού μας, ως προς την απόλυτη αντικειμενικότητα, τη μία και μοναδική αλάθητη αλήθεια, με τους πίνακες, τα σχεδιαγράμματα και τις παραπομπές.
Σπαρταριστά επώνυμα και τίτλοι άρθρων συνθέτουν το πόνημά του: Marks & Spencer, Alka-Seltzer, Atou, J. & Ratathou, F., Chou, O. & Lai, A., Wimbledon, A.F.G.H. «Oculo-tomatic dyskinesia…», «Balistic Requirements in Τomato Τhrowing…» κ.ά. Φυσικά υπήρξαν αρχικά ορισμένες αντιδράσεις εντός του περιοδικού και πολλές περισσότερες εκτός: πώς είναι δυνατόν, σε ένα σοβαρό επιστημονικό περιοδικό να αμφισβητούνται όλα τα θεωρούμενα ως αυτονόητα στις ακαδημαϊκές πειθαρχίες;
Στον Perec, ως λογοτέχνη, δεν μας βρήκε αμύητους ο Τζαβάρας. Στη Συντακτική Επιτροπή (Σ.Ε.) άλλος ένας fan ήταν ο Μπάμπης Γεωργαντίδης, ο ίδιος εξαιρετικά ευαίσθητος δέκτης και ερευνητικά ταυτιζόμενος με τον Perec ως κοινωνιολόγο και βιβλιοθηκάριο του CNRS στο Παρίσι· ο Μπάμπης, ποντικός των βιβλίων, εκτός από δραστήριος στα Σύγχρονα Θέματα από την επανέκδοσή τους, ήταν και αρχισυντάκτης της επιθεώρησης του ΕΚΚΕ. Είχε γνωρίσει τι εστί βαρύγδουπες μελέτες.
Το τεύχος έγινε ανάρπαστο και το ένθετο, με προλογικό του Θανάση, μαζικά φωτοτυπήθηκε σε πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα. Δεν ήταν διόλου ασήμαντη η συμβολή μας στην απαρχή μετάφρασης του Perec εν Ελλάδι.
Το ίδιο έτος 1983, έντεκα μήνες αργότερα, τον Δεκέμβριο, ολοκληρώθηκε η πρώτη αποφασιστική συνεργασία με τον Θ. Τζαβάρα. Συν-επιμεληθήκαμε ως Σ.Ε. το αφιέρωμα για την «Ψυχική Υγεία στην Ελλάδα», όπως υπογράφεται στο εισαγωγικό, αλλά κατ’ ουσίαν η κινούσα δύναμη ήταν ο ίδιος. Η προσωπική συμβολή του Τζαβάρα είχε, κατά παράφραση από τον Ντιντερό, τον παιγνιώδη τίτλο: «Επιστολή περί παραφρόνων προς χρήσιν των εχεφρόνων». Καθοριστικό το διπλό προκλητικό εξώφυλλο και η εικονογράφηση από τη Βουβούλα Σκούρα, με σκηνές ασύλων και μεταχείρισης της τρέλας από τους Μπρίγκελ, Ντε Κίρικο, Μπος, Μαργκρίτ.
[…]
Ο Ηλίας Δ. Κούβελας είναι ομότιμος καθηγητής στην Ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου Πατρών.
Ο Στέφανος Πεσμαζόγλου είανι ομότιμος καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
