Αλέξης Ηρακλείδης
τχ. 143-144
Με τη Συμφωνία των Πρεσπών (17 Ιουνίου 2018) συμφωνήθηκε, ως γνωστόν, ότι το επίσημο συνταγματικό όνομα της πΓΔΜ θα είναι «Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας» (Republic of North Macedonia), το οποίο «θα χρησιμοποιείται erga omnes» (Άρθρο 1, 3α). Η ιθαγένεια «θα είναι Μακεδονική/πολίτης της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας» (Macedonian/citizen of the Republic of North Macedonia) (Άρθρο 1,3β) και η επίσημη γλώσσα θα είναι η «Μακεδονική γλώσσα» (Macedonian language) (Άρθρο 1,3γ).
Στη Συμφωνία διευκρινίζεται ότι οι όροι «Μακεδονία» και «Μακεδόνας» θα έχουν την έννοια όπως αυτή «αποδίδεται στο Άρθρο 7 της παρούσας Συμφωνίας» (Άρθρο 1,3δ). Κατά το καίριο Άρθρο 7, τα μέρη «αναγνωρίζουν ότι η εκατέρωθεν αντίληψή τους ως προς τους όρους “Μακεδονία” και “Μακεδόνας” αναφέρεται σε διαφορετικό ιστορικό πλαίσιο και πολιτιστική κληρονομιά» (Άρθρο 7,1) και ότι αναφορικά με την Ελλάδα «με αυτούς τους όρους νοούνται όχι μόνο η περιοχή και ο πληθυσμός της βόρειας περιοχής» της «αλλά και τα χαρακτηριστικά τους, καθώς και ο Ελληνικός πολιτισμός, η ιστορία, η κουλτούρα και η κληρονομιά αυτής της περιοχής από την αρχαιότητα έως σήμερα» (Άρθρο 7,2). Σε ό,τι δε αφορά τη Βόρεια Μακεδονία, «με αυτούς τους όρους νοούνται η επικράτεια, η γλώσσα, ο πληθυσμός και τα χαρακτηριστικά τους, με τη δική τους ιστορία, πολιτισμό και κληρονομιά, διακριτώς διαφορετικά από αυτά που αναφέρονται» στο Άρθρο 7,2, δηλαδή χωρίς καμία σχέση με τον ελληνικό πολιτισμό και την ιστορία του (Άρθρο 7,3). Σε ό,τι αφορά τη Βόρεια Μακεδονία, «η επίσημη γλώσσα του, η Μακεδονική γλώσσα, ανήκει στην ομάδα των Νότιων Σλαβικών γλωσσών» και «δεν έχουν σχέση με τον αρχαίο Ελληνικό πολιτισμό, την ιστορία, την κουλτούρα και την κληρονομιά της βόρειας περιοχής» της Ελλάδας (Άρθρο 7,4).
Κατά την εκτίμηση της κυβέρνησης Τσίπρα, επιτεύχθηκε «ένας έντιμος συμβιβασμός», πολύ καλύτερος από την υφιστάμενη χρονίζουσα διένεξη: η Ελλάδα κατόρθωσε να λάβει το σύνθετο όνομα με γεωγραφικό προσδιορισμό, το erga omnes και την αναθεώρηση των διατάξεων εκείνων του Συντάγματος της πΓΔΜ που θεωρήθηκε ότι θίγουν την Ελλάδα. Η ελληνική κυβέρνηση πιστεύει (όχι αδικαιολόγητα) ότι η συνταγματική αναθεώρηση ήταν μεγάλη ελληνική διπλωματική νίκη, γιατί δεν συμπεριλαμβανόταν καν στην εθνική γραμμή των ελληνικών κυβερνήσεων από το 2000 και μετά, και, επιπλέον, ουδέποτε στο παρελθόν έχει συμφωνήσει ένα κράτος στην αλλαγή του Συντάγματός του βάσει διεθνούς συμφωνίας. Ως αντάλλαγμα η Αθήνα αναγνώρισε την ιθαγένεια και τη γλώσσα ως μακεδονική, και, εξυπακούεται, την ένταξη στο ΝΑΤΟ (την οποία δεν δεχόταν μέχρι πρότινος) και την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΕΕ (Άρθρο 2).
[…]
Ο Αλέξης Ηρακλείδης είναι καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Ανάλυσης-Επίλυσης Συγκρούσεων στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου.
