Κώστας Πίκουλος
τχ. 145-146
Το πεδίο έρευνας στη συγκεκριμένη μελέτη είναι τα ταφικά μνημεία (συγκεκριμένα επιτύμβιες στήλες και ταφικές επιγραφές) που βρίσκονται στον περίβολο της ελληνορθόδοξης εκκλησίας του Αγίου Φωκά στη συνοικία του Ορτάκιοϊ (Μεσαχώρου). Αφενός, θα επισημανθεί η σπουδαιότητα της μελέτης των ταφικών μνημείων για τη σύγχρονη επιστημονική κοινότητα, που εξειδικεύεται στις ανθρωπιστικές-κοινωνικές και συναφείς επιστήμες. Ο Τoύρκος ερευνητής- ιστορικός Edhem Eldem (2005) εκφράζει τη δική του άποψη για το προαναφερόμενο πεδίο έρευνας: Αναμφίβολα, ο θάνατος προκαλεί αρνητικά συναισθήματα, ξυπνά δυσάρεστες μνήμες και προξενεί τον φόβο για το μέλλον του καθενός.
Αφετέρου, ο θάνατος μπορεί να μετατραπεί σε ένα λειτουργικό «μεθοδολογικό εργαλείο» για κοινωνική ανάλυση, το οποίο θα πληροφορήσει τις νεότερες γενιές και τη σύγχρονη επιστημονική κοινότητα (ιστορικών, ανθρωπολόγων, κοινωνιολόγων, αρχιτεκτόνων κ.ά.) για θεματικές ενότητες όπως: πολιτισμός, αντιλήψεις και κοινωνικο-οικονομικές δομές, ανεξαρτήτως γεωγραφικού μήκους-πλάτους. Τα ταφικά μνημεία αποτυπώνουν μέσω της διακόσμησης και της (επιτύμβιας) γραφής τις κοινωνικές, πολιτικές, θρησκευτικές, οικονομικές και πολιτισμικές αλλαγές-εξελίξεις. Συνεπώς και δικαιολογημένα, η «κουλτούρα του θανάτου» αποτελεί σημείο αναφοράς για ορισμένες ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες όπως: Εθνογραφία, Πολιτική Ιστορία, Ιστορία Πόλεων, Φιλολογία, Ανθρωπολογία, Ιστορία της Τέχνης κ.ά. (Eldem, 2005). Μέχρι στιγμής, η μελέτη των ταφικών μνημείων στην Κωνσταντινούπολη, γενικότερα του «πολιτισμού του θανάτου», παρουσιάζει τις εξής ιδιομορφίες:
- Εκτεταμένη μελέτη των μουσουλμανικών νεκροταφείων της Κωνσταντινούπολης, που γίνεται πρωτεύουσα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας τον 15ο αιώνα (Eldem, 2005).
- Ελλιπής και προβληματική (για την εξαγωγή και τεκμηρίωση συμπερασμάτων) η μελέτη των αντίστοιχων χριστιανικών, αρμενικών και εβραϊκών νεκροταφείων της Κωνσταντινούπολης.
[…]
Ο Κώστας Πίκουλος είναι ιστορικός-τουρκολόγος.
