Νίκος Σιγάλας
τχ. 143-144
Ο συλλογικός τόμος που εκδίδεται από την ιστορικό Έφη Κάννερ παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον και έχει ξεχωριστές αρετές. Ως προϊόν ενός ερευνητικού προγράμματος, δεν συγκεντρώνει προ-υπάρχουσες έρευνες, αλλά ανταποκρίνεται σε έναν αρχικό σχεδιασμό καλύπτοντας σφαιρικά το θέμα που μελετά. Παράλληλα, ως αποτέλεσμα μιας σχέσης διδασκαλίας, και μάλιστα ενός προπτυχιακού σεμιναρίου, αναδεικνύει τις δυνατότητες που υπάρχουν μεταξύ των φοιτητών και τις οποίες είναι καθήκον του πανεπιστημιακού δασκάλου να μην αφήσει ανεκμετάλλευτες.
Κυρίως όμως, πρόκειται για ένα βιβλίο που, πέρα από τη θεωρητική προσέγγιση, που δεν λείπει, προσφέρει στον αναγνώστη πλήθος μη σταχυολογημένων πληροφοριών – κάτι που σπανίζει πια στις ακαδημαϊκές εκδόσεις. Το βιβλίο αυτό αποτελεί άλλωστε, απ’ όσο γνωρίζω, την πρώτη διεθνώς σφαιρική μελέτη σχετικά με την αντίσταση στην έμφυλη βία στην Τουρκία.
Μια ακόμα σημαντική ιδιαιτερότητα αυτού του τόμου, που δεν πρέπει να παραβλεφθεί, ούτε να θεωρηθεί γραφικό χαρακτηριστικό, είναι η φρεσκάδα του. Ανάμεσα στις γραμμές, παρακολουθεί κανείς το ταξίδι νεαρών φοιτητών από την Ελλάδα, που έρχονται σε επαφή με μια κοινωνία και μια πολιτική κατάσταση σημαντικά διαφορετικές από τις δικές τους και προσπαθούν να τις κατανοήσουν σε βάθος. Η καθοδήγηση και η εμπειρία της καθηγήτριάς τους και η δική τους μελέτη βοηθούν ώστε η εμπειρία αυτή να μετατραπεί σε γνώση. Για τον λόγο αυτόν ακριβώς –επειδή πρόκειται για ένα ταξίδι-μαθητεία στην Τουρκία, με αφετηρία, αναγκαστικά, νεοελληνικές κατηγορίες πρόσληψης και ορίζοντα το ξεπέρασμά τους–, το βιβλίο αυτό αξίζει να διαβαστεί από όποιον επιθυμεί να ενημερωθεί και να σκεφτεί πέρα από στενά πολιτισμικές κατηγορίες σχετικά με την έμφυλη βία και την πολιτική στη Τουρκία και τον κόσμο. Γιατί ο ρυθμός με τον οποίο η έμφυλη βία εντείνεται εξίσου στην καρδιά του δυτικού κόσμου και στις θεωρούμενες ως λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες μάς αναγκάζει να δούμε τον παγκόσμιο και νεωτερικό χαρακτήρα της – που η Έφη Κάννερ τονίζει στην πολύ χρήσιμη εισαγωγή του τόμου.
Δεδομένου ότι τα κεφάλαια του βιβλίου παρουσιάζονται εδώ αναλυτικά από τον Αντώνη Αναστασόπουλο και ότι η Βασιλική Πετούση το εξετάζει από την πλευρά της φεμινιστικής θεωρίας, επέλεξα να επικεντρωθώ εδώ σε ένα σημαντικό ζήτημα που θέτει το βιβλίο και αποτελεί μάλιστα έναν από τους βασικούς άξονές του: τη σχέση των μορφών αντίστασης στην έμφυλη βία με την πολιτική. Συνομιλώντας δηλαδή με τον πολύ ενδιαφέροντα αυτόν τόμο, θα προσπαθήσω να διατυπώσω κάποιες σκέψεις με άξονα την πρόσφατη ιστορία και πολιτική της Τουρκίας.
[…]
Ο Νίκος Σιγάλας είναι ιστορικός, ερευνητής στο Κέντρο Τουρκικών, Βαλκανικών και Κεντροασιατικών Σπουδών του C.N.R.S και στο Γαλλικό Ινστιτούτο Ανατολικών Σπουδών της Κωνσταντινούπολης.
