Ντόρα Γιαννάκη
τχ. 140-141
Αστυνομία και ΛΟΑΤΚΙ κοινότητες: Μια δύσκολη σχέση
Παραδοσιακά, οι σχέσεις ανάμεσα στις ΛΟΑΤΚΙ κοινότητες και την αστυνομία δεν υπήρξαν ποτέ «ρόδινες». Η διεθνής βιβλιογραφία καταδεικνύει μια σειρά από σημαντικά προβλήματα μεταξύ της αστυνομίας και των ΛΟΑΤΚΙ κοινοτήτων, τα περισσότερα εκ των οποίων συνδέονται με τα φαινόμενα της υποαστυνόμευσης και της υπεραστυνόμευσης.
Ειδικότερα, όταν αναφερόμαστε στην υποαστυνόμευση, εννοούμε ουσιαστικά την παραμέληση των ΛΟΑΤΚΙ κοινοτήτων και των αναγκών τους από την αστυνομία. Η παραμέληση αυτή εκφράζεται συνήθως ως αδιαφορία της αστυνομίας απέναντι σε περιστατικά βίας και εγκλήματα μίσους, με βάση την ταυτότητα φύλου ή/και τον σεξουαλικό προσανατολισμό, τα οποία είτε μπορεί να μην αντιμετωπιστούν επαρκώς στο επίπεδο της εξιχνίασης είτε και να αγνοηθούν εντελώς. Τούτο συμβαίνει διότι συχνά τα αστυνομικά όργανα δεν μπορούν να αντιληφθούν τη σημασία της διάστασης της ταυτότητας φύλου και του σεξουαλικού προσανατολισμού στην τέλεση ενός εγκλήματος επειδή εμποδίζονται από προκαταλήψεις και στερεότυπα που μπορεί να έχουν απέναντι στα ΛΟΑΤΚΙ άτομα. Όπως σημειώνουν οι Miller κ.ά., κάποιοι αστυνομικοί εξαιτίας των προκατειλημμένων πεποιθήσεών τους αντιμετωπίζουν τις επιθέσεις εναντίον των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων «είτε ως αβλαβείς φάρσες είτε ως αποδεκτή μορφή συμπεριφοράς». Αντίστοιχα, όπως υπογραμμίζεται σε πρόσφατη έρευνα του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA), ορισμένα στελέχη των μηχανισμών επιβολής του νόμου δεν αναγνωρίζουν ή υποβαθμίζουν τη βαρύτητα και τη φύση της ομοφοβικής ή τρανσφοβικής διάστασης στα εγκλήματα μίσους.
Εκτός από την υποαστυνόμευση, αντίστοιχα προβληματική είναι και η περίπτωση της υπεραστυνόμευσης, που πρακτικά σημαίνει τη στοχοποίηση και το στερεοτυπικό profiling των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων από την αστυνομία. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα trans άτομα αντιμετωπίζουν σχεδόν τέσσερις φορές (3,7) περισσότερες πιθανότητες να πέσουν θύματα αστυνομικής βίας σε σύγκριση με τα μη trans άτομα. Η υπεραστυνόμευση εκδηλώνεται συχνά και με άλλες αρνητικές συμπεριφορές, όπως παρενοχλήσεις, προσβολές, απειλές και μια γενικότερη κακομεταχείριση. Ενδεικτική ως προς τη διάσταση αυτή είναι η έρευνα της National Coalition of Anti-Violence Programs (NCAVP), που διενεργήθηκε το 2014 στις ΗΠΑ, σύμφωνα με την οποία το 27,36% των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων που είχε θυματοποιηθεί λόγω ταυτότητας φύλου ή σεξουαλικού προσανατολισμού δήλωσε ότι, όταν κατέφυγε στην αστυνομία για βοήθεια, αντιμετωπίστηκε με εχθρότητα, ενώ το 25,37% με αδιαφορία.
Τέλος, ένα άλλο ζήτημα που αναδεικνύει τη δύσκολη σχέση μεταξύ αστυνομίας και ΛΟΑΤΚΙ ατόμων συνδέεται με την εκδήλωση ομοφοβικών συμπεριφορών μέσα στους αστυνομικούς οργανισμούς. Σύμφωνα με διάφορες εθνογραφικές μελέτες, οι ομοφυλόφιλοι και οι λεσβίες αστυνομικοί υφίστανται εντός των αστυνομικών οργανισμών διάφορες μορφές διακρίσεων και εκφοβισμού (bullying), που περιλαμβάνουν από υποτιμητικά σχόλια, ομοφοβικά αστεία και γελοιοποίηση, μέχρι αποκλεισμό από κοινές δραστηριότητες μεταξύ των συναδέλφων, καθώς και εμπόδια στην επαγγελματική τους ανέλιξη. Ως αποτέλεσμα αυτής της διακριτικής μεταχείρισης, φαίνεται ότι οι περισσότεροι ομοφυλόφιλοι αστυνομικοί κρατούν την ταυτότητά τους κρυφή, προκειμένου να αποφύγουν όλες αυτές τις αρνητικές συνέπειες. Επιπλέον, ανησυχητικό είναι και το φαινόμενο του εκφοβισμού που υφίστανται από συναδέλφους τους όσοι αστυνομικοί υποστηρίζουν ενεργά τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων.
[…]
Η Ντόρα Γιαννάκη είναι πολιτικός επιστήμονας-εμπειρογνώμων Πολιτικών Ασφάλειας και Δικαιοσύνης.
