Peter Cherry
τχ. 140-141
Αν και οι πολιτικές, κοινωνικο-οικονομικές και πολιτισμικές συνέπειες της απόφασης των Βρετανών πολιτών να εγκαταλείψουν την Ευρωπαϊκή Ένωση παραμένουν ακόμα απρόβλεπτες, Βρετανοί λογοτέχνες και συγγραφείς έχουν ήδη αρχίσει να σκέφτονται την ενδεχόμενη επίδραση του Brexit στη βρετανική κοινωνία και στη σχέση της χώρας με τον υπόλοιπο κόσμο. Κανένας γνωστός Βρετανός συγγραφέας δεν έχει υποστηρίξει δημόσια το Brexit. Αντίθετα, αρκετοί διάσημοι συγγραφείς όπως ο Jonathan Coe, ο Salman Rushdie, η Hilary Mantel, η JK Rowling και η Zadie Smith έχουν εκφράσει την απογοήτευσή τους για την απόφαση της εξόδου του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ.
Ο Hanif Kureishi και ο Ian McEwan αποτελούν τις πιο δυναμικές κριτικές φωνές των βρετανικών λογοτεχνικών κύκλων για το θέμα αυτό. Ο Kureishi εντοπίζει στην ψήφο υπέρ του Brexit έναν λανθάνοντα ρατσισμό που διέπει τη βρετανική κοινωνία. Ο McEwan υποστήριξε ανοιχτά το κίνημα υπέρ της (παραμονής στην) ΕΕ «Ανοιχτή Βρετανία» (Open Britain), το οποίο δημιουργήθηκε στον απόηχο του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος.
Ο McEwan και ο Coe αισθάνθηκαν «προδομένοι» από τη βρετανική κοινωνία την οποία και οι δύο θεωρούσαν πιο ευέλικτη και ανοιχτή στην αποδοχή της δυαδικής της ταυτότητας ως βρετανικής και ευρωπαϊκής. Πιο συγκεκριμένα, ο Coe περιγράφει το σοκ που του προκάλεσε το Brexit και αναφέρει ότι η έξοδος της χώρας από την Ευρωπαϊκή Ένωση τον ωθεί να ασχοληθεί πιο συστηματικά με το ζήτημα των εθνικών ταυτοτήτων και της Ευρώπης, στο πλαίσιο του νέου του συγγραφικού του εγχειρήματος. O McEwan αμφισβητεί τη διαδεδομένη άποψη ότι η πλειονότητα των υποστηρικτών της παραμονής στην ΕΕ προέρχεται κατά κόρον από μια «μητροπολιτική ελίτ». Θεματοποιώντας τις εργατικές ταξικές του καταβολές, επισημαίνει την ανάγκη για μια πιο βαθιά ταξική λογοτεχνική προσέγγιση της ψήφου του Brexit. Ωστόσο, αν και οι απόψεις αυτές δεν έχουν ακόμη αποτυπωθεί στο λογοτεχνικό έργο του Coe και του McEwan, έχει ήδη αρχίσει να εμφανίζεται ένας μικρός αριθμός μυθιστορημάτων που ασχολούνται με τα γεγονότα του Ιουλίου του 2016.
To Autumn της Ali Smith, που εκδόθηκε τον Οκτώβρη του 2016 ως το πρώτο βιβλίο της νέας τετραλογίας της συγγραφέως και προτάθηκε για το βραβείο Man Booker, είναι ίσως το πρώτο βρετανικό μυθιστόρημα άρρηκτα συνδεδεμένο με το Brexit. Η ιστορία του εκτείνεται χρονικά από την επομένη του δημοψηφίσματος μέχρι και τις εκλογές στις Ηνωμένες Πολιτείες. Στο παρασκήνιο της πλοκής, ο αναγνώστης βρίσκει αναφορές σε περιστατικά εθνικιστικής βίας, όπως η παρενόχληση Ισπανών τουριστών και η εμφάνιση ρατσιστικών γκράφιτι στο χωριό όπου εκτυλίσσεται η ιστορία.
[…]
Ο Peter Cherry είναι μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Βρετανικό Ινστιτούτο της Άγκυρας.
