Γιάννης Ευσταθόπουλος / Ηλίας Κωσταράκος
τχ. 136
Οι πρώτες εργασίες για την εξέταση της βιωσιμότητας του δημόσιου και ιδιωτικού χρέους, σε σχέση με κοινωνικούς και αναπτυξιακούς δείκτες αναπτύχθηκαν κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’90, με επίκεντρο το πρόβλημα του χρέους στις αναπτυσσόμενες χώρες. Όπως εξετάζεται στο παρόν κείμενο, η προβληματική της «κοινωνικής βιωσιμότητας του χρέους» παρουσιάζει αυξημένο ενδιαφέρον σε σχέση με τα «Προγράμματα Οικονομικής Προσαρμογής», που εφαρμόζονται στην Ελλάδα, από το 2010 μέχρι σήμερα. Υπενθυμίζεται ότι τα προγράμματα αυτά συνιστούν μια ευρωπαϊκή εκδοχή των αντίστοιχων προγραμμάτων διαρθρωτικής προσαρμογής, που υλοποιήθηκαν από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την Παγκόσμια Τράπεζα σε αναπτυσσόμενες χώρες, παρουσιάζοντας, ως εκ τούτου, κοινά χαρακτηριστικά και αποτελέσματα.
Η αξιοποίηση της πλούσιας εμπειρίας και βιβλιογραφίας για το πρόβλημα του χρέους στις αναπτυσσόμενες χώρες δύναται, συνεπώς, να ενισχύσει τη δημόσια συζήτηση καθώς και την ίδια την άσκηση πολιτικής, σε μια συγκυρία κατά την οποία:
α) είναι ανοιχτό το θέμα της εξειδίκευσης των μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων μέτρων για την ελάφρυνση του ελληνικού δημόσιου χρέους, σε συνέχεια των σχετικών αποφάσεων του Eurogroup της 9ης και 25ης Μαΐου 2016,
β) πολλαπλασιάζονται οι θεσμικές πρωτοβουλίες στην Ευρώπη, με αντικείμενο την ενίσχυση και τον εμπλουτισμό των διαδικασιών και κριτηρίων παρακολούθησης των προγραμμάτων προσαρμογής, συμπεριλαμβανομένων και των θεμάτων που άπτονται της βιωσιμότητας του χρέους (συμμετοχή Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην παρακολούθηση του ελληνικού προγράμματος, Ευρωπαϊκός Κανονισμός 472/2013, εκπόνηση μελέτης κοινωνικών επιπτώσεων του προγράμματος από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την τρόικα, εκθέσεις ΟΗΕ για το χρέος και τα ανθρώπινα δικαιώματα, κτλ.),
γ) το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με συγκεκριμένες πρόσφατες παρεμβάσεις του, ασκεί πιέσεις με στόχο το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο και οι σχετικές διαδικασίες συντονισμού της οικονομικής και δημοσιονομικής πολιτικής σε ευρωπαϊκό επίπεδο, να ενσωματώνουν στόχους και δείκτες κοινωνικής πολιτικής και απασχόλησης.
Στο πλαίσιο αυτό, στόχος του παρόντος άρθρου αποτελεί η επανεξέταση της διαδεδομένης στη δημόσια συζήτηση έννοιας της «βιωσιμότητας του δημόσιου χρέους» με στόχο τη διαμόρφωση και τον υπολογισμό δεικτών για την αξιολόγησή της με όρους «κοινωνικής» βιωσιμότητας.
[…]
Ο Γιάννης Ευσταθόπουλος είναι οικονομολόγος, σύμβουλος σε θέματα οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής.
Ο Ηλίας Κωσταράκος είναι οικονομολόγος, υποψήφιος διδάκτορας στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του ΕΚΠΑ.
