Τχ. 158-159
Δημήτρης Λάλλας
Στο βιβλίο του με τίτλο Επιτάχυνση και Αλλοτρίωση: Για μια Κριτική θεωρία της χρονικότητας στην ύστερη νεωτερικότητα (μετάφραση: Μ. Κούλουθρος, επιμέλεια: Γ. Κτενάς, εκδ. Πλήθος, Αθήνα 2021), ο Hartmut Rosa εισηγείται την υιοθέτηση της χρονικής προοπτικής για την κριτική μελέτη και ανάλυση των δομών και του χαρακτήρα της καθημερινής ζωής στην υστερονεωτερική μας συνθήκη. Για τον Rosa, η χρονικότητα ή αλλιώς το χρονικό καθεστώς ως αφετηριακό σημείο μελέτης της συγκαιρινής μας παγκοσμιοποιημένης καπιταλιστικής συνθήκης είναι κρίσιμο, καθώς μέσα από αυτή την προοπτική μπορούμε αφενός να κατανοήσουμε τους μετασχηματισμούς της κοινωνικής δράσης, της καθημερινής εμπειρίας και του θεσμικού μας περιβάλλοντος, και αφετέρου να αναζωογονηθεί η Κριτική Θεωρία.
Το επιχείρημα του Rosa εκκινεί από τη θέση ότι κεντρική οργανωτική αρχή και λογική της νεωτερικότητας είναι η επιτάχυνση, η οποία όμως στη συνθήκη της ύστερης νεωτερικότητας (από το 1970 και εντεύθεν) έχει απεκδυθεί κάθε δεοντολογικό προσανατολισμό και δικαιολόγηση έτσι ώστε να αποκτά τη μορφή μιας ολοκληρωτικής δύναμης πάνω στις ζωές των υποκειμένων. Στο πρώτο, λοιπόν, μέρος του βιβλίου ο Rosa επιχειρεί να αναλύσει κριτικά τις μορφές της διαδικασίας της κοινωνικής επιτάχυνσης και να διαγνώσει τις αιτίες της καθολικής επικράτησης αυτής της διαδικασίας.
Η διαδικασία της επιτάχυνσης αποκτά τρεις μορφές, την τεχνολογική επιτάχυνση, την επιτάχυνση της κοινωνικής μεταβολής και την επιτάχυνση του ρυθμού της ζωής. Η τεχνολογική επιτάχυνση αφορά την εκούσια επιτάχυνση των διαδικασιών της παραγωγής, της μετακίνησης, της επικοινωνίας ακόμη και των μορφών οργάνωσης και διοίκησης.
[…]
Ο Δημήτρης Λάλλας είναι κοινωνιολόγος, διδάκτωρ του Παντείου Πανεπιστημίου και μεταδιδακτορικός ερευνητής.
