Κώστας Θεριανός
τχ. 140-141
Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει πολλές μελέτες για την Ελλάδα την περίοδο της Κατοχής και του Εμφυλίου. Η περίοδος αυτή έχει γίνει αντικείμενο και της δημόσιας ιστορίας, καθώς εμφανίζεται συχνά το φαινόμενο της πολιτικής διαχείρισής της στον σύγχρονο πολιτικό λόγο. Η αντίσταση, το ειδικό βάρος και η σημασία της στην ήττα των κατακτητών, ο ρόλος των Ταγμάτων Ασφαλείας, η έκταση του φαινομένου του δωσιλογισμού, η δράση των αντιστασιακών οργανώσεων και τα πολιτικά τους κίνητρα είναι θέματα που έχουν ανακινηθεί έντονα μέσα από μελέτες –όχι ιστορικών–, ιστοσελίδες, ακόμη και μυθιστορήματα. Έτσι, η περίοδος αυτή της δεκαετίας 1940-1950 επέχει πλέον μια «προνομιακή» θέση λόγω της σύγχρονης πολιτικής χρήσης της στις αφηγήσεις του παρελθόντος, στις οποίες στηρίζει ορισμένες από τις θέσεις του ο εκάστοτε πολιτικός λόγος του παρόντος. Δίπλα, λοιπόν, σε αυτήν τη δημόσια ιστορία, που αναμφισβήτητα συνιστά ένα είδος ιδεολογικής διαχείρισης του παρελθόντος, έχει τεράστια αξία να στέκονται μελέτες ιστορικών, με λόγο κατανοητό από το ευρύ κοινό, οι οποίες αποκαθιστούν με εγκυρότητα τη σχέση των αναγνωστών τους με το παρελθόν της συγκεκριμένης περιόδου, προκειμένου να ικανοποιηθεί το αίτημα της κατανόησης των γεγονότων και της εποχής και όχι να «εξαγνισθούν» πολιτικές δυνάμεις και πρόσωπα στο σήμερα ή να «δαιμονοποιηθούν» άλλες πολιτικές δυνάμεις μέσα από την παραχάραξη του ρόλου και της δράσης τους εκείνη την εποχή.
Οι ιστορικές μελέτες για την περίοδο αυτή, πέρα από αναμνήσεις και πολιτικές ερμηνείες των πρωταγωνιστών των γεγονότων που έχουν εκδοθεί κατά καιρούς, έχουν ξεκινήσει εδώ και περίπου τριάντα χρόνια, κινούμενες αναπόφευκτα στη λογική «από το γενικό πλαίσιο και τη γενική ιστορία στην ειδικότερη έρευνα και γνώση». Έτσι, το βιβλίο Πόλεμος και Αντίσταση στη Θεσσαλία: όψεις της ιστορίας της κατά τη δεκαετία του ’40 κινείται στη γραμμή των σύγχρονων ιστορικών μελετών που φωτίζουν ακόμη περισσότερο όψεις αυτής της περιόδου σε τοπικό επίπεδο.
[…]
Ο Κώστας Θεριανός είναι διδάκτωρ Κοινωνιολογίας και εκπαιδευτικός ΔΕ.