Δήμητρα Λαμπροπούλου
τχ. 149
Σε ένα μεσοπολεμικό μυθιστόρημα με τον τίτλο Το πλοίο του θανάτου, δημοσιευμένο το 1926 στο Βερολίνο, κάμποσοι ναυτικοί, την επαύριον του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου αδυνατούν να εγκατασταθούν και να εργαστούν στις εθνικές επικράτειες της μεταπολεμικής Ευρώπης, καθώς στερούνται τα απαραίτητα έγγραφα ιθαγένειας. Ο αφηγητής της ιστορίας είναι ένας από αυτούς. Ονομάζεται Τζέραρντ Γκέιλς, είναι Αμερικανός, άφραγκος, και έχει χάσει το διαβατήριό του. Καθώς δεν μπορεί να αποδείξει ποιος είναι και από πού έρχεται, συλλαμβάνεται και εκτοπίζεται από τη μια χώρα στην άλλη, ώσπου συναντά, μαζί με άλλους του είδους του, ως μοναδική καταφυγή το Γιόρικε, ένα σαπιοκάραβο που για τους ιδιοκτήτες του αξίζει περισσότερα βυθισμένο παρά εν πλω και όπου ναύτες χωρίς χαρτιά εργάζονται σαν σκλάβοι. Σε μια από τις εναρκτήριες σκηνές του βιβλίου, ο Τζέραρντ αφηγείται την ακόλουθη στιχομυθία ανάμεσα στον ίδιο και τον Γάλλο αστυνομικό διοικητή της φυλακής όπου εξέτιε ποινή δεκαήμερης φυλάκισης:
«Πρέπει να έχετε κάποια έγγραφα που να αποδεικνύουν ποιος είστε», με συμβούλευσε ο αστυνομικός.
«Δεν χρειάζομαι κανένα έγγραφο. Ξέρω ποιος είμαι», του απάντησα.
«Ίσως να ’ναι κι έτσι. Όμως και άλλοι άνθρωποι ενδιαφέρονται να μάθουν ποιος είστε. Βέβαια, μπορώ να σας δώσω το έγγραφο της αποφυλάκισής σας. Νομίζω, όμως, δεν θα σας ωφελούσε και πολύ. Δεν έχω τη δικαιοδοσία να σας παράσχω κανένα άλλο έγγραφο».
«Αλλά έχετε τη δικαιοδοσία να με χώσετε στη φυλακή, έτσι δεν είναι;»
«Αυτό είναι το καθήκον μου. Γι’ αυτό πληρώνομαι. […]. Μπορείτε να πηγαίνετε. Σας προειδοποίησα επισήμως».1
[…]
Η Δήμητρα Λαμπροπούλου είναι λέκτορας Νεότερης και Σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας στον Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1 B. Traven, The Death Ship. The Story of an American Sailor, Lawrence Hill and Company, Νέα Υόρκη – Ουέστπορτ 1973, σ. 39-40. Αν και το έργο γράφτηκε στα αγγλικά το 1923-24, εκδόθηκε για πρώτη φορά στα γερμανικά, το 1926 στο Βερολίνο, με τον τίτλο Das Totenschiff. Die Geschichte eines amerikanischen Seemanns.
