Έφη Γαζή
τχ. 132-133
Ο συλλογικός τόμος εξετάζει, μέσα από διαφορετικές συμβολές αλλά και θεματικές, τις πολύπλευρες σχέσεις της γαλλικής και της ελληνικής ιστοριογραφίας κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα, με ιδιαίτερη έμφαση στην περίοδο της Μεταπολίτευσης. Αφετηρία της έκδοσης αποτέλεσε το ομώνυμο συνέδριο που συνδιοργάνωσαν η Εταιρεία Μελέτης Νέου Ελληνισμού-περ. Μνήμων, η Γαλλική Σχολή Αθηνών και το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, το 2012, με αφορμή τα σαράντα χρόνια από την ίδρυση της πρώτης (1971-2011). Όπως επισημαίνουν οι επιμελητές του τόμου, Βαγγέλης Καραμανωλάκης, Μαρία Κουρούκλη και Τριαντάφυλλος Σκλαβενίτης, στον πρόλογο, οι ελληνογαλλικές ιστοριογραφικές συναντήσεις χρονολογούνται ήδη από τον 19ο αιώνα. Στον 20ό αιώνα, ωστόσο, η επικοινωνία έγινε εντονότερη. Η σταδιακή ανακοπή του ρεύματος των νεαρών λογίων και των φοιτητών προς τη Γερμανία, ειδικά μετά το 1945, η ενίσχυση της γαλλοφωνίας στον ελληνικό χώρο, η γαλλική πολιτιστική πολιτική και διπλωματία ήδη από τον Μεσοπόλεμο, αλλά κυρίως μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η προσέλκυση φοιτητών/τριών, η γοητεία της χώρας, κυρίως του Παρισιού, ως κέντρου πολιτισμού, διανόησης, πολιτικής δράσης συνέβαλαν καθοριστικά στη μετακίνηση και ένταξη σε γαλλικά ακαδημαϊκά περιβάλλοντα νέων επιστημόνων και διανοουμένων (συμπεριλαμβανομένων των ιστορικών) και ενέτειναν την καλλιέργεια των σχέσεων της ελληνικής με τη γαλλική ιστοριογραφία. Από το τέλος της δικτατορίας των συνταγματαρχών έως τις μέρες μας, εποχή άνθισης και ανάπτυξης των ιστορικών σπουδών στην Ελλάδα, πολύπλευρες ήταν οι επιρροές της γαλλικής ιστοριογραφίας στην ελληνική σε ό,τι αφορά τα πεδία, τις μεθόδους και τα αντικείμενα της έρευνας.
Στην πρώτη και σαφώς κεντρική ενότητα του βιβλίου, δεκατρείς μελέτες εξετάζουν, αναλυτικά, πρόσωπα, θέματα, ιδέες και αντικείμενα που καταλαμβάνουν κεντρική θέση στην ιστορία της σύγχρονης ελληνικής αλλά και της γαλλικής ιστοριογραφίας. Ξεκινώντας από τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, από τον καιρό του θρυλικού πλοίου «Ματαρόα» που μετέφερε στη Γαλλία μια ομάδα πολύ σημαντικών νέων ελλήνων διανοουμένων, οι Βαγγέλης Καραμανωλάκης, Ιωάννα Πετροπούλου και Οντέτ Βαρών-Βασάρ αναφέρονται σε πρόσωπα και βιβλία, μεταφράσεις και ιδέες, θεσμούς και συλλογικότητες που σημάδεψαν τις ελληνο-γαλλικές ιστοριογραφικές συναντήσεις της εποχής. Στη συνέχεια, ειδικοί μελετητές/τριες εξετάζουν τον χαρακτήρα, την πορεία αλλά και τις ιδιαιτερότητες των αντικειμένων έρευνας, που αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο των ελληνογαλλικών ιστοριογραφικών συναντήσεων: γραμματολογικές προσεγγίσεις της νεοελληνικής λογοτεχνίας (Ράνια Πολυκανδριώτη), ιστορία του Διαφωτισμού (Γιώργος Τόλιας), ιστορία του βιβλίου (Τριαντάφυλλος Σκλαβενίτης), οικονομική ιστορία (Σωκράτης Πετμεζάς), δημογραφία, ιστορία και στατιστική (Γιάννης Μπαφούνης), ιστορία των πόλεων (Χρήστος Λούκος), ιστορία του φύλου (Δήμητρα Σαμίου), ιστορία της διατροφής (Άννα Ματθαίου), κοινωνική ιστορία (Ελευθερία Ζέη), ιστορία του παρόντος χρόνου (Γιώργος Κόκκινος).
Η Έφη Γαζή διδάσκει ιστορία στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου.
