Η αποικιακή Αλεξάνδρεια και ο ποιητής: η ιστορία στον «άλλο Καβάφη» του Τσίρκα

Αλέξανδρος Καζαμίας
τχ. 122-123, σ. 61-69

«Καθώς καθόμουν εκεί, μια στιγμή εμφανίζεται ο Καβάφης με μια ρόμπα κόκκινη με άσπρες βούλες, ανοίγει την πόρτα, κάνει μια δήθεν υπόκλιση, περνάει στην απέναντι πόρτα και εξαφανίζεται. Εγώ δεν μιλούσα, δεν ήξερα τι να κάνω… Φαινόταν ένας άνθρωπος πολύ έμπειρος, κατατοπισμένος για το εμπόριο του μπαμπακιού και τις συναλλαγές, για το πώς λειτουργούν οι τράπεζες, για τις κοινωνικές συνθήκες, για τη μοίρα του φελλάχου, για την εκμετάλλευση του φελλάχου».
Στρατής Τσίρκας, συνέντευξη στο περιοδ. Διαβάζω 29 (22 Ιαν. 1980)

Όταν ο Στρατής Τσίρκας πρότεινε μια εναλλακτική ανάγνωση του Καβάφη που να λαμβάνει υπόψη «τις περιστάσεις» της ποίησής του, η μέθοδος που υιοθέτησε στηρίχθηκε κυρίως στην εκτεταμένη χρήση της ιστορίας. Από τη στιγμή που αμφισβητούσε τη μέχρι τότε κρατούσα άποψη, η οποία ήθελε τον Καβάφη έναν «παρακμία» που «αρνιέται την κοινωνική ζωή» και καταφεύγει «στο παρελθόν» και «τη διαστροφή», η μέθοδός του ήταν υποχρεωμένη πρώτα να ανασυγκροτήσει την ιστορία του κοινωνικού χώρου στον οποίο έζησε ο ποιητής και μετά να δείξει πώς αυτή επέδρασε πάνω στην ποίησή του.
Για τον λόγο αυτό, το βιβλίο με το οποίο εισήγαγε ο Τσίρκας τη νέα του ερμηνεία, Ο Καβάφης και η εποχή του (1958), δεν παρουσιάστηκε από τον ίδιο ούτε ως φιλολογική εργασία (όπως έχει έκτοτε κυρίως αντιμετωπιστεί), ούτε ως βιογραφία (όπως το θεώρησε η επιτροπή που του απένειμε το Κρατικό Βραβείο), αλλά πρωτίστως ως ιστορία. Όπως έγραφε στην αρχή του προλόγου του: «Το βιβλίο αυτό δεν είναι αισθητική μελέτη· μήτε απόπειρα μιας ακόμη βιογραφίας του Καβάφη. Είναι προπαντός έρευνα· μια προσπάθεια να σκιαγραφηθεί η ιστορία της Αιγύπτου και πιο πολύ η αληθινή ιστορία του Ελληνισμού της Αλεξάνδρειας». Την ίδια προσέγγιση διατήρησε και στο δεύτερο βιβλίο του για τον ποιητή, Ο πολιτικός Καβάφης (1971), μια συλλογή δοκιμίων με τα οποία υπερασπίστηκε τις θέσεις του από την οξεία κριτική που άσκησε σε βάρος του ο θεμελιωτής της παραδοσιακής αντίληψης για τον Καβάφη, Τίμος Μαλάνος.

Ο Αλέξανδρος Καζαμίας διδάσκει πολιτικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο του Κόβεντρι (Αγγλία).

 

Tags  

Δείτε Επίσης

Αφήστε μια απάντηση

IΔPYTHΣ Σταμάτης Χρυσολούρης

EKΔOTEΣ Νίκος Αλιβιζάτος, Γρηγόρης Ανανιάδης, Στέφανος Πεσμαζόγλου

ΣYNTAKTIKH EΠITPOΠH Έφη Αβδελά, Νίκος Αλιβιζάτος, Γρηγόρης Ανανιάδης, Νικόλας Βαγδούτης, Θανάσης Βαλαβανίδης, Οντέτ Βαρών Βασάρ, Λίνα Βεντούρα, Κώστας Βλασόπουλος, Κώστας Γαβρόγλου, Γιώργος Γιαννακόπουλος, Γιώργος Γιαννουλόπουλος, Έλλη Δρούλια, Χάρης Εξερτζόγλου, Ελευθερία Ζέη, Όλγα Θεμελή, Βίκυ Ιακώβου, Γιώργος Ιωαννίδης, Γιώργος Καραβοκύρης, Αλέξανδρος Κεσσόπουλος, Αλέξανδρος Κιουπκιολής, Λούση Κιουσοπούλου, Ηλίας Κούβελας, Μάκης Κουζέλης, Νίκος Κουραχάνης, Δημήτρης Κυρτάτας, Σαράντης Λώλος, Γιώργος Μαλάμης, Αχιλλέας Μητσός, Αλεξάνδρα Μπακαλάκη, Γιάννης Μπαλαμπανίδης, Λάμπρος Μπαλτσιώτης, Ρίκα Μπενβενίστε, Βαγγέλης Μπιτσώρης, Στρατής Μπουρνάζος, Ανδρέας Πανταζόπουλος, Κατερίνα Ροζάκου, Άκης Παπαταξιάρχης, Στέφανος Πεσμαζόγλου, Ειρήνη Σκαλιώρα, Αθηνά Σκουλαρίκη, Γιάννης Σταυρακάκης, Κώστας Τσιαμπάος, Σάββας Τσιλένης, Δημήτρης Χριστόπουλος, Κώστας Χριστόπουλος, Θωμάς Ψήμμας.

ΓPAMMATEIA ΣYNTAΞHΣ Γρηγόρης Ανανιάδης, Βίκυ Ιακώβου, Αλέξανδρος Κεσσόπουλος, Γιώργος Μαλάμης, Γιάννης Μπαλαμπανίδης, Στέφανος Πεσμαζόγλου, Σάββας Τσιλένης

KAΛΛITEXNIKH EΠIMEΛEIA Βουβούλα Σκούρα

ΔIEYΘYNTHΣ EKΔOΣHΣ Γιώργος Γουλάκος

ΔIOPΘΩΣH KEIMENΩN Αναστασία Λαμπροπούλου

HΛEKTPONIKH ΣEΛIΔOΠOIHΣH-ΦIΛMΣ Eκδόσεις νήσος, Σαρρή 14, 105 53 Αθήνα, τηλ.: 210.3250058

EKTYΠΩΣH Kωστόπουλος Γιώργος, Aκομινάτου 67-69, τηλ.: 210.8813.241

BIBΛIOΔEΣIA Βασ. & Ζαχ. Μπετσώρη O.Ε., Στ. Γονατά 13A, τηλ.: 210.5743.783

ΕΙΔΟΠΟΙΗΣΕΙΣ

Εισάγετε το email σας για να ενημερώνεστε για τα νέα άρθρα