Μανόλης Τζανάκης
τχ. 124, σ. 62-64
Το έργο του Alain Ehrenberg (Αλέν Ερενμπέργκ) εντάσσεται σε ένα ρεύμα σκέψης, το οποίο εστιάζει στη μελέτη των νέων μορφών εξατομίκευσης, εντός του οποίου κινούνται αρκετοί γνωστοί κοινωνιολόγοι. Το κύριο ερώτημα αυτής της προσέγγισης είναι το περιεχόμενο του κοινωνικού φαινομένου που περιγράφεται ως «νέα ατομικότητα». Βασική παραδοχή αποτελεί η διάκριση της νεωτερικότητας σε πρώιμη και ύστερη. Έτσι, ερευνώνται η ένταση με την οποία εμφανίζεται σε κάθε χώρα η νέα ατομικότητα, η μορφή την οποία παίρνει, ο χρόνος στον οποίο επιταχύνεται η διαδικασία εξατομίκευσης και τα επιμέρους κοινωνικά στρώματα στα οποία το φαινόμενο αυτό ενδημεί. Παράδειγμα αυτού του τύπου ερευνών αποτελεί το έργο του Anthony Giddens (Άντονι Γκίντενς) που αφορά στη διερεύνηση των χαρακτηριστικών της «αναστοχαστικής κοινωνίας», όπως και το έργο του Ulrich Beck (Ούλριχ Μπεκ), όπως αυτό αποτυπώνεται στη θεωρία της «κοινωνίας της διακινδύνευσης».
Η κεντρική πρόταση του Ehrenberg συνίσταται στο ότι η ατομικότητα είναι ζήτημα θεσμικό, συνιστά ένα κοινωνικό γεγονός. Η τόσο χαρακτηριστική στις δυτικές κοινωνίες διαδικασία εξατομίκευσης δεν είναι ούτε ατομικοποίηση ούτε αποξένωση, αλλά μια ιστορικά προσδιορισμένη κοινωνική διαδικασία συγκρότησης της υποκειμενικότητας. Μάλιστα, στο τελευταίο του βιβλίο προκρίνει με σαφήνεια την ανάπτυξη μιας κοινωνιολογίας της εξατομίκευσης σε αντιδιαστολή σε μια ατομικιστική κοινωνιολογία, υπογραμμίζοντας ότι το αυτόνομο υποκείμενο είναι δυνατό ως έννοια αλλά και ως πραγματικότητα μόνο υπό την προϋπόθεση μιας συγκεκριμένης κοινωνικής συνθήκης. Όπως υποστηρίζει, ωστόσο, η διαδικασία εξατομίκευσης καθορίζει με τη σειρά της την ιστορική μορφή του κοινωνικού δεσμού εντός της οποίας αναπτύσσεται.
