Θεόδωρος Ρακόπουλος
τχ. 150-152
Η Κύπρος βρίσκεται, το τελευταίο διάστημα, στην καρδιά του παγκόσμιου ενδιαφέροντος σε ό,τι αφορά τη σκανδαλολογία που σχετίζεται με το φαινόμενο των χρυσών διαβατηρίων. Η έρευνα του δικτύου Al Jazeera κατέληξε στις αρχές Σεπτέμβρη του 2020 στη δημοσιοποίηση των «Cyprus Papers», μιας πρωτότυπης σειράς άρθρων, βίντεο και διαδραστικών αναρτήσεων, που αποκαλύπτουν ότι τα «χρυσά διαβατήρια» στην Κύπρο είναι ένα διεθνές ζήτημα και ένα πολιτικό πρόβλημα. Συγκεκριμένα, δεκάδες από τους χιλιάδες που πολιτογραφήθηκαν ως Κύπριοι πολίτες τα τελευταία πέντε χρόνια, στην ουσία «αγοράζοντας» την κυπριακή ιθαγένεια, είναι επενδυτές που απέκτησαν τον πλούτο τους είτε παράνομα είτε με μεθόδους που, όταν δεν είναι νομικά ολισθηρές, είναι σίγουρα ηθικοπολιτικά συζητήσιμες. Ανάμεσά τους είναι το 9ο πλουσιότερο άτομο στη Ρωσία, ο ολιγάρχης πίσω από τον σημερινό Πρόεδρο της Ουκρανίας, έναν πρώην δήμαρχος της Μόσχας, ένας ολιγάρχης που εμπλέκεται στο σκάνδαλο Manafort που φέρνει τον Ντόναλντ Τραμπ κοντά στο Κρεμλίνο, καθώς και πολλοί διεθνείς εγκληματίες που επί του παρόντος καταζητούνται, ο αυταρχικός ηγέτης της Καμπότζης και η οικογένειά του, αλλά και ένας άνδρας που καταζητεί η Ιντερπόλ για τη συμμετοχή του στο σκάνδαλο της Μαλαισίας 1MDB, με τη διασπάθιση εκατομμυρίων ευρώ δημοσίου χρήματος. Τελικά, με νέες αποκαλύψεις τον Οκτώβριο του 2020, το Al Jazeera εξέθεσε ανεπανόρθωτα το κυπριακό πολιτικό σύστημα μέσω ενός ρεπορτάζ που αποκάλυπτε πως, με τη διαμεσολάβηση πολιτικού προσωπικού υψηλών κλιμακίων (εν προκειμένω ενός βουλευτή και του προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων), μπορεί κανείς να «αγοράσει» το κυπριακό διαβατήριο ακόμα και αν εκκρεμεί καταδικαστική απόφαση εναντίον του. Ακολούθησε πολιτικός σεισμός, με την παραίτηση των δύο υψηλά ιστάμενων πολιτικών προσώπων και την έκθεση του ίδιου του Προέδρου, το οικογενειακό δικηγορικό γραφείο του οποίου, εξάλλου, έχει διαχειριστεί την πώληση ικανού αριθμού διαβατηρίων.
Η παρούσα μελέτη απλά αφορμάται από τις εν λόγω αποκαλύψεις, οι οποίες έχουν τη δημοσιογραφική τους αξία αλλά εννοιολογικά το μόνο που μας προσφέρουν είναι έναν επικαιρικό αναστοχασμό παρόμοιο με εκείνον των Paradise και των Panama Papers του 2016. Δηλαδή, μια ανακλαστική μελαγχολία ότι το «σύστημα είναι έτσι» και πως, για όσους στρατεύονται κριτικά απέναντί του, δεν υπάρχουν εκπλήξεις: οι αποκαλύψεις του Al Jazeera δεν είναι παρά επιβεβαίωση όσων ήδη γνωρίζαμε.
[…]
Ο Θεόδωρος Ρακόπουλος είναι αναπληρωτής καθηγητής Κοινωνικής Ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο του Όσλο.
