Μάρκος Τσέτσος,
τχ. 122-123, σ. 176-178
Η φιλοσοφία της νέας μουσικής του Αντόρνο είναι για τη μουσικολογία ό,τι είναι για τη φιλοσοφία η Κριτική του καθαρού λόγου, η Φαινομενολογία του πνεύματος και η Αρνητική διαλεκτική, καθώς και ό,τι είναι για τη μουσική η Λειτουργία σε σι ελάσσονα του Μπαχ, το Ρέκβιεμ του Μότσαρτ, οι συμφωνίες και τα κουαρτέτα του Μπετόβεν, η μουσική δωματίου του Μπραμς, οι συμφωνίες του Μάλερ, η Ιεροτελεστία της Άνοιξης του Στραβίνσκι και ο Φεγγαρίσιος πιερότος του Σαίνμπεργκ: ένα έργο ορόσημο δηλαδή, το οποίο δεν μπορεί να αγνοήσει και κάτω από το επίπεδο του οποίου δεν μπορεί να υποχωρήσει όποια πραγμάτευση της μουσικής επιδιώκει να συμβάλλει ουσιαστικά και αποφασιστικά στην εξέλιξη της μουσικολογικής σκέψης.
Η τελευταία, ωστόσο, δεν μπορεί να αρκεστεί σε μια ψιλή επαναδιατύπωση των επιχειρημάτων της Φιλοσοφίας της νέας μουσικής: κάτι τέτοιο θα υπονόμευε τον χαρακτήρα της Φιλοσοφίας της νέας μουσικής ως μνημείου της κριτικής θεωρίας και θα την αντιμετώπιζε ως σώμα θετικής γνώσης, κάτι που σίγουρα δεν είναι. Μια επιβεβλημένη από τον ίδιο της τον χαρακτήρα αντιμετώπιση της Φιλοσοφίας της νέας μουσικής πρέπει να είναι εξίσου ριζοσπαστική με αυτήν. Πρέπει να αναδεικνύει την αλήθεια και την αναλήθεια της, το εύρος και τα όριά της. Σε αυτή την κατεύθυνση κινούνται οι επόμενες παρατηρήσεις.
Προηγουμένως, όμως, πρέπει να ξεκαθαριστεί ένα πράγμα. Κριτική επαναδιαπραγμάτευση της Φιλοσοφίας της νέας μουσικής δεν σημαίνει υιοθέτηση της κριτικής της μεθόδου με σκοπό τη νομιμοποίηση της μεταμοντέρνας κατάστασης στη μουσική δημιουργία και πρόσληψη. Δεν σημαίνει αξιοποίησή της στην προσπάθεια αποδόμησης των αξιών της μουσικής νεωτερικότητας, αλλά και της έντεχνης μουσικής στο σύνολό της, αποδόμηση που προσπαθεί περίτεχνα να κρύψει το πρόσωπο μιας νεοσοφιστικού χαρακτήρα σχετικιστικής υπεράσπισης της μουσικής βιομηχανίας πίσω από το προσωπείο μιας δήθεν «κριτικής μουσικολογίας», όπως αυτοαποκαλείται το κυρίαρχο αγγλοσαξωνικό ρεύμα.
Ο Μάρκος Τσέτσος διδάσκει μουσικολογία στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Comment