Μουράτ Ισσί
τχ. 145-146
Σύμφωνα με τις πρόσφατες και τις παλαιότερες ιστορικές έρευνες, η πρώτη προσπάθεια καταγραφής των ιστορικών γεγονότων με την κουρδική γλώσσα, από τη σκοπιά της ιστοριογραφίας, έχει γίνει από έναν Κούρδο, τον Εχμέντε Χάνι.
Η πρώτη οργανωμένη προσπάθεια δημιουργίας μίας κουρδικής ιστοριογραφίας εκ μέρους των Κούρδων πραγματοποιήθηκε με τα χέρια των Κούρδων διανοουμένων στα τέλη του 19ου αιώνα. Η προσπάθεια αυτή είχε άμεση σχέση με δύο παράγοντες, αφενός με την εξέλιξη του κουρδικού εθνικισμού –όπως κάθε εθνική ιστοριογραφία– και αφετέρου με την κοινωνικο-πολιτική κατάσταση των δύο αυτοκρατοριών, των Οθωμανών και των Περσών. Οι Κούρδοι διανοούμενοι επέμειναν στην αναγκαιότητα συγγραφής μιας νέας ιστορίας, η οποία, μέσα από τη σύνδεση του κουρδικού παρόντος με το πρόσφατο αλλά και με το απώτερο παρελθόν, θα υπηρετούσε τον σκοπό της «αφύπνισης» του κουρδικού μιλλετιού.
Σε αυτή την προσπάθεια χρησιμοποιήθηκαν δύο συγκεκριμένα έργα. Πρώτον, το βιβλίο του Εχμέντε Χάνι, Μεμ και Ζιν (Mem û Zîn), και, δεύτερον, το βιβλίο του Σερέφ Χαν (Şeref Xan), Σερεφνάμε (Şerefname). Μετά από περίπου 250 χρόνια από τον Εχμέντε Χάνι, η κουρδική ελίτ της οθωμανικής αυτοκρατορίας αξιοποίησε το συγκεκριμένο βιβλίο, μέσα από την πρώτη κουρδική εφημερίδα Κουρδιστάν [Kurdistan] (1898-1902), με σκοπό να «κατασκευάσει» την κοινή συλλογική μνήμη του ανερχόμενου κουρδικού έθνους. Ο Εχμέντε Χάνι αναγνωρίστηκε ως ο πρώτος Κούρδος «ιδεολόγος» και το βιβλίο του, Μεμ και Ζιν, ως το πρώτο γραπτό κείμενο στο οποίο αναφερόταν η ενότητα των κουρδικών μπεηλικιών, τα οποία (μπεηλίκια) ονομάζονται πριγκιπάτα, εμιράτα ή μπεηλίκια σε διάφορες πηγές, αλλά αυτά κατά τη γνώμη μου θα μπορούσαν να ονομαστούν με τη δυτική ονομασία φέουδα.
[…]
Ο Μουράτ Ισσί είναι μεταδιδάκτορας ερευνητής στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και συγγραφέας του βιβλίου Οθωμανική Αυτοκρατορία και Κουρδικός Εθνικισμός, Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 2018. ([email protected])