Τχ. 158-159
Jean-Louis Besson
«Εκείνο που μετράει είναι να κάνεις το θέατρο μια πολιτική πράξη, όχι το να κάνεις πολιτικό θέατρο.»
Ο Hans-Thies Lehmann απεβίωσε στις 16 του περασμένου Ιουλίου στην Αθήνα, έπειτα από πολύχρονη μάχη με την ασθένεια που τον ταλαιπωρούσε. Είναι γνωστός στη Γαλλία κυρίως για το βιβλίο του Το μεταδραματικό θέατρο (Postdramatisches Theater), που εκδόθηκε στη Γερμανία το 1999 και μεταφράστηκε στα γαλλικά το 2002. Αυτή η εις βάθος εξέταση των πιο χαρακτηριστικών και πρωτότυπων τάσεων της σύγχρονης σκηνής προκάλεσε πολυάριθμες αντιδράσεις. Είναι, ωστόσο, τόσο δύσκολο να κρίνει κανείς τη σημασία της σκέψης του Lehmann βασιζόμενος αποκλειστικά στο βιβλίο αυτό, όσο και το να κατανοήσει τον Μπρεχτ διαβάζοντας μόνο το Μικρό Όργανο του. Πρέπει, λοιπόν, να επανατοποθετήσουμε Το μεταδραματικό θέατρο στο ευρύτερο συγκείμενο της θεατρικής δραστηριότητας του Lehmann, στη διδασκαλία και την έρευνά του.
Ο Hans-Thies Lehmann γεννήθηκε το 1944 στο Ehringshaufen της Έσσης. Πραγματοποιεί σπουδές γερμανικής φιλολογίας και φιλοσοφίας στο Βερολίνο και γίνεται βοηθός του Peter Szondi, του οποίου τη σκέψη περί της κρίσης του δράματος ασπάζεται σε ολόκληρη τη ζωή του. Έχοντας υποστηρίξει τη διδακτορική του διατριβή το 1978, διδάσκει αρχικά ως επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ μεταξύ 1979 και 1982. Το 1983 ξεκινάει τη συνεργασία του με τον Andrzej Wirth στο, έκτοτε περίφημο, «Ινστιτούτο Εφαρμοσμένων Θεατρικών Σπουδών» που ίδρυσε ο τελευταίος στο Gießen, ένα πρόγραμμα που επέφερε ριζική τομή στον τρόπο με τον οποίο διδάσκονταν έως τότε οι θεατρικές σπουδές στα γερμανικά πανεπιστήμια. Η γενική ιδέα είναι να συνδεθεί η πρακτική-καλλιτεχνική εκπαίδευση και η θεατρολογική έρευνα με στόχο τον πειραματισμό πάνω σε μορφές διδασκαλίας που παρακολουθούν την εξέλιξη του θεάτρου προς τις διάφορες πρακτικές που παρεκκλίνουν του «δραματικού». Η προσέγγιση αυτή είχε ως αποτέλεσμα να προσκληθούν για την πραγματοποίηση εργαστηρίων καλλιτέχνες όλων των αισθητικών οριζόντων: έτσι οι Robert Wilson, Heiner Müller, Marina Abramovic, Richard Schechner, Jean Jourdheuil, Jérôme Bel και πολλοί ακόμη δίδαξαν στο Gießen. «Η πιο σημαντική αρχή», γράφει ο Lehmann, «ήταν ενδεχομένως το να μην κατευθύνουμε τους σπουδαστές στον συντομότερο δρόμο προς την επιτυχία εντός των υπαρχουσών θεατρικών δομών, αλλά, αντιθέτως, να τους αφήσουμε να βρουν τις δικές τους αποχρώσεις, τη δική τους γλώσσα, τους δικούς τους τρόπους έκφρασης». Από το Ινστιτούτο του Gießen θα αποφοιτήσουν σημαντικές μορφές της σύγχρονης δημιουργίας, όπως ο René Pollesch, ή ομάδες όπως οι Rimini Protokoll, οι She She Pop ή οι Gob Squad, ενώ όλοι και όλες αναγνωρίζουν τη σημασία που είχε η διδασκαλία του Lehmann στη διαμόρφωσή τους.
[…]
Ο Ζαν-Λουί Μπεσόν είναι θεατρολόγος και μεταφραστής, ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστημίο Paris-Nanterre
