Ευθύμιος Παπαταξιάρχης
τχ. 150-152
Γιατί πολλοί Έλληνες πολίτες πειθάρχησαν στις υποδείξεις της Πολιτείας στην πρώτη φάση της υγειονομικής κρίσης; Τι τους οδήγησε τότε και ακολούθησαν σχεδόν υποδειγματικά το κυβερνητικό σύνθημα «Μένουμε Σπίτι»; Και γιατί δεν πειθαρχούν πλέον στο κέλευσμα της οικιακής περιχαράκωσης; Σε τι οφείλεται η αυξανόμενη απώλεια ελέγχου της πανδημίας; Γιατί τότε δούλεψε σχετικά εύκολα η καραντίνα ενώ οι νεότερες εκδοχές της αποτυγχάνουν;
Από όπου και αν την προσεγγίσουμε, η εξίσωση της αποτελεσματικής αντιμετώπισης της πανδημίας του Covid-19 είναι πολυπαραγοντική. Πέραν της υγειονομικής, περιλαμβάνει οικονομικές, κοινωνικές, ψυχολογικές ή περιβαλλοντικές παραμέτρους. Καθώς μάλιστα η πανδημία αναπαράγεται στον χρόνο, η διαχείριση της υγειονομικής κρίσης γίνεται όλο και πιο σύνθετη. Νέες παράμετροι προστίθενται, το ειδικό βάρος παλαιών παραμέτρων μαζί με τις προτεραιότητες αλλάζουν και η μίμηση καλών διεθνών παραδειγμάτων (όπως έγινε στην πρώτη φάση) δεν επαρκεί. Μιλάμε πλέον για μια τεράστια πολιτική πρόκληση, η αντιμετώπιση της οποίας απαιτεί την ακριβή γνώση όχι μόνο των επιδημιολογικών ή των οικονομικών δεδομένων, αλλά και της κοινωνικής πραγματικότητας. Και που συναρτάται με το χτίσιμο σχέσεων εμπιστοσύνης ανάμεσα στο κράτος και τους πολίτες, βασισμένων στην έγκυρη ενημέρωση και τη σαφή στόχευση.
Περί ατομικής ευθύνης: Τα όρια ενός νέου πατριωτικού αφηγήματος
Ομολογώ ότι η αμφιβολία ως προς την κυβερνητική κατανόηση της κοινωνικής πραγματικότητας μού γεννήθηκε την άνοιξη την 2020, όταν στη δημόσια συζήτηση γύρω από την επιτυχή διαχείριση της πανδημίας ανέκυψε το θεώρημα της «ατομικής ευθύνης». Θα έλεγα μάλιστα ότι προβλήθηκε πανηγυρικά, αφού κάποιοι σχολιαστές αλλά και κυβερνητικοί παράγοντες άρχισαν να μιλούν για έναν ριζικό μετασχηματισμό νοοτροπίας –έναν νέο ανθρώπινο τύπο–, τον Έλληνα με την ατομική ευθύνη που πειθαρχεί. Ένα πραγματικά πανδημικό θαύμα!
Με τη βοήθεια του πρωθυπουργικού μηνύματος για την επέτειο της 25ης Μαρτίου, το θεώρημα της ατομικής ευθύνης μετατράπηκε σε πατριωτικό αφήγημα. Τιμούμε την επέτειο «από το σπίτι μας», τόνισε ο πρωθυπουργός. «Με τις σημαίες μας να κυματίζουν ψηλά και τη σκέψη μας στον αγώνα των προγόνων μας για ελευθερία. Όμως με συνείδηση ότι ο εχθρός, τώρα, είναι η πανδημία… Σε αυτό το μέτωπο κρίνεται ο πατριωτισμός της ευθύνης» (δική μου υπογράμμιση). Χάρη σε αυτόν τον πατριωτισμό, η ελληνική διαχείριση της υγειονομικής κρίσης συνιστά, λοιπόν, διεθνώς παράδειγμα προς μίμηση και υπόσχεται ένα καλύτερο αύριο για το οποίο πρέπει “εμείς οι Έλληνες” να είμαστε περήφανοι».
[…]
Ο Ευθύμιος Παπαταξιάρχης διδάσκει Κοινωνική Ανθρωπολογία στο Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου.
