Αθανάσιος Αλεξανδρίδης
τχ. 136
Είναι δυνατόν ένας άνθρωπος που βρέθηκε χωρίς ανάσα από την αρχή της ζωής του, να τρέξει με κομμένη την ανάσα για πενήντα ολόκληρα χρόνια, την πιο σύνθετη, ίσως, διαδρομή που έκανε έλληνας ψυχαναλυτής; Διαδρομή, που με κεντρικό άξονα την ψυχανάλυση, διέτρεξε σχεδόν το σύνολο των συναφών κλάδων ψυχιατρικής, ψυχολογίας, νευροψυχολογίας, δίνοντας πνοή σε πλήθος διδασκαλιών και ερευνών; Εμπνέοντας τους πιο ανήσυχους έλληνες ψυχαναλυτές και διανοούμενους της μεταπολιτευτικής περιόδου;
Χωρίς να φοβάμαι να χαρακτηριστώ ως υπερβολικός θα έλεγα ότι δεν υπάρχει έλληνας επαγγελματίας της σωματικής και της ψυχικής υγείας, που δεν άκουσε έστω και μία διάλεξη, που δεν διάβασε έστω και ένα σχετικό άρθρο του Θανάση Τζαβάρα. Έλληνας πολίτης που δεν παρακολούθησε μια τηλεοπτική ή ραδιοφωνική του συνέντευξη για κάποιο μείζον πολιτικό ή επιστημονικό θέμα. Έλληνας διανοούμενος που δεν έλαβε υπ’ όψιν του τον προβληματισμό του για τη σχέση ψυχής-γλώσσας. Έλληνας ψυχαναλυτής που δεν ορίζει την ψυχαναλυτική του πρακτική και τη θέση του ως προς τους ψυχαναλυτικούς θεσμούς, διαλογιζόμενος, κριτικά ή δογματικά, τον προβληματισμό του Θανάση Τζαβάρα για το μείζον αυτό θέμα της παγκόσμιας ψυχαναλυτικής κοινότητας.
Τα παραπάνω θα έκαναν κάποιον να πει πως κάτω από το βάρος της απώλειας, το κείμενο γέρνει προς την αγιογραφία. Όμως ξέρω ότι ο φίλος μου θα θεωρούσε ύποπτο καθετί το εξιδανικευτικό, όσο και αν έχει «παίξει» στη ζωή του με το αφήγημα «αμάρτημα της μητρός» του, ότι τον έσωσαν από τον θάνατο λόγω κοκίτη οι άγιοι Ανάργυροι! Όπως επίσης θα με απέτρεπε από κάθε είδους «βιοεργογραφία» (που εύκολα σήμερα με ένα κλικ στο διαδίκτυο αναδύεται), θεωρώντας όχι άνευ σημασίας και ευθύνης τις δημιουργίες μας (και οι δικές του ήταν πολύμορφες και πολύτροπες) αλλά και ως «συμπτώματα» των ασυνειδήτων συγκρούσεών μας, που ενώ τις δηλώνουν, συγχρόνως τις καλύπτουν. Άλλωστε, στον τομέα αυτόν ο ίδιος υπήρξε αρκετά δημοσίως «εξομολογητικός», αυτο-αναλύοντας σημαίνοντα γεγονότα της ζωής του και ιδιαίτερα την εμπειρία του με το κώμα και τον θάνατο, το 2002.
Θα επικεντρωθώ αυθαίρετα και σχηματικά σε αυτά που εμένα με όρισαν ως σκέψη και στάση από τη συναναστροφή μαζί του.
Ήταν γιατρός και παρέμεινε φυσιοκρατικός μονιστής μέχρι το τέλος της ζωής του. Δεν υπέπεσε ποτέ στον αντιεπιστημονικό διαχωρισμό της ψυχής και του σώματος, γεγονός που του επέτρεψε να αντιλαμβάνεται τα επίπεδα εκδήλωσης της «φύσης» ως ψυχικό και σωματικό και να μπορεί να δείχνει τη σωματική συνιστώσα της ψυχοσωματικής ενότητας στους «ψυ» και αντιστρόφως την ψυχική στους «οργανιστές». Αυτό, μέσα από πλήθος σεμιναρίων και εποπτειών σε χώρους ψυχικής και σωματικής υγείας, ακαδημαϊκών μαθημάτων και κειμένων, που σκοπό είχαν να γεφυρώσουν δύο περιοχές αμφοτερόπλευρης άγνοιας και απαξίωσης.
[…]
Ο Αθανάσιος Αλεξανδρίδης είναι ψυχίατρος, ψυχαναλυτής.
