Mike Davis / Tom Mertes
τχ. 136
Οι λόγοι της ανόδου του Ντόναλντ Τραμπ στη θέση του προέδρου των ΗΠΑ στις εκλογές του φθίνοντος 2016 είναι ένα πολυπαραγοντικό ζήτημα που θα μας απασχολεί για καιρό. Τα αποσπάσματα από δύο κείμενα, του Mike Davis και του Tom Mertes, που παρουσιάζονται μεταφρασμένα παρακάτω, εξετάζουν διαφορετικές όψεις της διαμόρφωσης του φαινομένου, πηγαίνοντας μερικά χρόνια πίσω, στην πρόσφατη ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών. Παρότι τα δύο άρθρα δημοσιεύτηκαν παλαιότερα, θεωρούμε ότι το περιεχόμενό τους εξακολουθεί να είναι επίκαιρο.
Ο ομότιμος καθηγητής κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας Mike Davis, στο πρώτο άρθρο που παρουσιάζεται παρακάτω, γραμμένο για το περιοδικό New Left Review το 2013, αναλύει εμπεριστατωμένα, μεταξύ άλλων, τις ιδεολογικές καταβολές και τις πολιτικές αξιώσεις του Κινήματος του Τσαγιού.
Ο ιστορικός και δημοσιογράφος Thomas Frank, στο βιβλίο του Τι συμβαίνει με το Κάνσας; Πώς οι συντηρητικοί κέρδισαν την καρδιά της Αμερικής (Henry Holt & Company, Ν. Υόρκη 2004), ανατέμνει με διεισδυτικό τρόπο τους λόγους της ακροδεξιάς στροφής του αμερικανικού προλεταριάτου και μας δίνει να καταλάβουμε σε τι διαφέρει ο Τραμπ από τους προκατόχους του: για πρώτη φορά οι φοροαπαλλαγές για τους πλουσίους θα συνδυαστούν με την εφαρμογή του προγράμματος των φονταμενταλιστών (Για τις νομοθετικές πρωτοβουλίες που αναμένεται να αναλάβει ο Τραμπ προς αυτή την κατεύθυνση βλ. το άρθρο της Sarah Posner στο περιοδικό The Nation, 1.2.2017).
Το δεύτερο κείμενο που παρουσιάζεται εδώ περιλαμβάνει αποσπάσματα από την κριτική σύνοψη του πιο πάνω βιβλίου του Thomas Frank από τον Tom Mertes, καθηγητή κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας (UCLA), η οποία δημοσιεύθηκε επίσης στο περιοδικό New Left Review την ίδια χρονιά που εκδόθηκε το βιβλίο.
*
[Το Κίνημα του Τσαγιού: η άνοδος του φονταμενταλισμού στην Αμερική]
Mike Davis
Το Κίνημα του Τσαγιού υπήρξε σε μεγάλο βαθμό δημιούργημα της οργάνωσης «Η Ελευθερία Έχει Αποτελέσματα», των αδελφών Koch, γόνων της επώνυμης δυναστείας βιομηχάνων, και του τηλεοπτικού σταθμού Fox News. Κυρίως, όμως, άντλησε τη δύναμή του από τη βαθιά νοσταλγία των συντηρητικών για τη πατριαρχική Αμερική της λευκής κυριαρχίας. Επίσης, κάλυψε το κενό που άφησε η παρακμή του Χριστιανικού Συνασπισμού του Pat Robertson και των προηγούμενων δεξιών συμμαχιών. Παρόλο που, όπως πολλές πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει, η απήχηση του λαϊκισμού του περιοριζόταν στα ιδιωτικά κλαμπ των προαστίων και στις εκκλησίες-μεγαθήρια της μεσαίας τάξης σε εκλογικές περιοχές με ανεργία χαμηλότερη του μέσου όρου, το Κίνημα του Τσαγιού εκφράζει παραδειγματικά τον φόβο ότι η αυξανόμενη ισχύς και η συνεχής ανέλιξη των μειονοτήτων και των μεταναστών είναι ασυμβίβαστες με την παραδοσιακή ευημερία και τη σταθερή οικογενειακή ζωή των λευκών.
[…]
*
Ρεπουμπλικανικό προλεταριάτο
Tom Mertes
Το βιβλίο του Thomas Frank Τι συμβαίνει με το Κάνσας; περιγράφει τον πολιτικό τρόπο σκέψης και την πολιτισμική νοσταλγία του δεξιού λαϊκισμού σε μια πολιτεία της Μεγάλης Πεδιάδας τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια, δίνοντας μια εναργή και συγκινητική εικόνα των όσων εκεί συμβαίνουν. Γενικότερα, η μελέτη συνιστά παραδειγματική περίπτωση του πώς ευδοκιμεί ένα κόμμα, όταν καταφεύγει στην ηθική και τη θρησκεία για να εφαρμόσει νόμους που ευεργετούν το μεγάλο κεφάλαιο εις βάρος της πλειοψηφίας των ψηφοφόρων του.
Οι παραδοσιακές μορφές συντηρητισμού χαρακτηρίζονται από δουλοπρεπή σεβασμό απέναντι στους πλούσιους και τους ισχυρούς. Αντίθετα αυτό είναι ένα κίνημα: που θέλει να πιστεύει ότι είναι ο εχθρός των ελίτ, η φωνή των άδικα διωκόμενων, μια ηθικά δίκαιη διαμαρτυρία των χαμένων της Ιστορίας. Το ότι σήμερα οι θιασώτες του λαϊκισμού ελέγχουν και τις τρεις εξουσίες (νομοθετική, δικαστική, εκτελεστική) δεν έχει καμιά σημασία. Το γεγονός ότι αυτοί που επωφελούνται περισσότερο από αυτό [το κίνημα] είναι οι πλουσιότεροι άνθρωποι στον κόσμο, δεν προκαλεί απορία σε κανέναν.
Αντιγόνη Σαμέλα (επιλογή-μτφρ.)
[…]
Ο Mike Davis είναι ομότιμος καθηγητής κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας.
Ο Tom Mertes είναι καθηγητής κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας (UCLA).
