Όλγα Πανοπούλου-Μαράτου
τχ. 136
Γνώρισα τον Θανάση Τζαβάρα τον Οκτώβριο του 1976, στην 1η (Ελληνική 1η) Νευροψυχολογική Ημερίδα, που οργανώθηκε στη Θεσσαλονίκη. Στην ημερίδα αυτή συμμετείχαν: από τη Γαλλία ο Henri Hécaen, διευθυντής, τότε, της ερευνητικής ομάδας 111 του Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας και Ιατρικής Έρευνας της Γαλλίας (INSERM) «Νευροψυχολογία και Νευρογλωσσολογία» και οι P. Randot, Marc Jeannerod και Θ. Τζαβάρας, ενώ την Ελλάδα εκπροσωπούσαν στην Ημερίδα οι Γ. Καπρίνης, Αίγλη Κομίλη, Σ. Μπελογιάννης και εγώ.
Το εγχείρημα του Θανάση Τζαβάρα στη νευροψυχολογία, νομίζω ότι αρχικά εγγράφεται στη γραμμή της αναζήτησης μιας απάντησης στη στείρα προσέγγιση του φιλοσοφικού ρεύματος του υλικού μονισμού, που γέννησε τον συμπεριφορισμό. Ως νευροψυχολόγος ερευνητής, με τα πιο αξιόπιστα πιστοποιητικά της τότε ανθούσας μονάδας στην ΙNSERM, γαλουχήθηκε στη Γαλλία την εποχή που οι νευροεπιστήμες παρήγαγαν πολύ ενδιαφέροντα ερευνητικά δεδομένα, αλλά δεν έδιναν πειστικές απαντήσεις για την ερμηνεία της ανθρώπινης συμπεριφοράς. (Α. Tzavaras / Η. Hécaen, 1970).
Από την άλλη μεριά, εγώ γαλουχήθηκα, περίπου την ίδια εποχή, στη γαλλόφωνη Γενεύη μέσα στην Πιαζεϊκή κονστρουκτιβιστική παράδοση της αναπτυξιακής ψυχολογίας, πολέμιας, επίσης, του συμπεριφορισμού αλλά και κοντά στον Julian de Ajuriaguerra, κατά τη διάρκεια της ειδίκευσής μου στην κλινική ψυχολογία. Ο Ajuriaguerra υπήρξε στενός συνεργάτης του Hécaen. Η σύμπτωση των απόψεων και της ερευνητικής προσέγγισης των δασκάλων μας Hécaen και Ajuriaguerra αποτυπώνεται στο κοινό βιβλίο τους για τον Εγκεφαλικό φλοιό, με τον υπότιτλο: Μια νευροψυχολογική μελέτη, ήδη από το 1949. (J. de Ajuriaguerra / H. Hécaen, 1949).
Ο Ajuriaguerra διηγόταν συχνά το εξής περιστατικό. Όταν ανέλαβε τη διεύθυνση της κλινικής στη Bel Air, είδε μια μέρα έναν ασθενή ακίνητο και σε παγωμένη στάση –προφανώς σε κατατονία– και ρώτησε πόσον καιρό ήταν σε αυτή την κατάσταση. Όταν του είπαν πως πρόκειται για μια χαμένη περίπτωση που καμιά θεραπεία δεν τον βοηθά, θύμωσε πολύ και ζήτησε να προγραμματιστεί ηλεκτροσόκ. Την επόμενη μέρα ο ασθενής ήταν άφαντος… Λίγο καιρό μετά, ο Ajuriaguerra είδε τον ασθενή του να στέκεται στην ουρά ενός φούρνου της Γενεύης και τον ρώτησε τι κάνει. Ο ασθενής τού απάντησε πως η αναγγελία του για θεραπεία με ηλεκτροσόκ τον τρομοκράτησε τόσο πολύ, που ξαφνικά ξαναβρήκε τις δυνάμεις του για να το σκάσει από το ψυχιατρείο! Το περιστατικό αναφέρθηκε και στη νεκρολογία του Ajuriaguerra, που παρουσιάστηκε στο Collège de France από τον Alain Berthoz, το 1993.
[…]
Η Όλγα Πανοπούλου-Μαράτου είναι διδάσκουσα αναλύτρια της Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας και της Διεθνούς Ψυχαναλυτικής Ένωσης, ομότιμη καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αθηνών.