Βασίλης Πεσμαζόγλου
τχ. 140-141
«From the horse’s mouth» (από το στόμα του αλόγου) λένε στα Αγγλικά, αναφερόμενοι στην έγκυρη πληροφόρηση «από πρώτο χέρι». Ο όρος πιθανόν προέρχεται από τον χώρο των στοιχημάτων στις ιπποδρομίες, όπου η σωστή ενημέρωση «εκ των ένδον» είναι χρυσός.
Στα δύσκολα χρόνια από το 2010 και μετά, που μοιάζουν αιωνιότητα, πολλά λέχθηκαν και γράφτηκαν για την κρίση. Ήταν περίοδος μεγάλων αλλαγών στην Ελλάδα: το 2010 όρισε ένα «πριν» και «μετά», αντικειμενικό και υποκειμενικό. Καθώς καταλαγιάζει ο κουρνιαχτός, αποκαλύπτοντας απάτες και αυταπάτες, δίνεται η δυνατότητα να δούμε με κάποια νηφαλιότητα τι έγινε.
Το Game Over του Γιώργου Παπακωνσταντίνου, που κυκλοφόρησε στα Αγγλικά και τα Ελληνικά, συμβάλλει στην κατεύθυνση αυτή: πρόκειται για ένα καλογραμμένο χρονικό της περιόδου από τα τέλη του 2009 μέχρι και το 2015. Αρχίζει με την εκλογική νίκη του ΠΑΣΟΚ το 2009 και τον συγγραφέα να αναλαμβάνει το υπουργείο Οικονομικών. Προχωράει στα σημαδιακά έτη 2010 και 2011, συνεχίζει με την κυβέρνηση Παπαδήμου και καταλήγει στις εκλογές του 2012, όπου δεν εκλέγεται βουλευτής. Στη συνέχεια γίνεται περισσότερο παρατηρητής και σχολιαστής των πεπραγμένων της κυβέρνησης Σαμαρά (τρικομματικής και δικομματικής). Το βιβλίο ολοκληρώνεται με την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ, το πρώτο επτάμηνο του 2015. Τα δύο επόμενα κεφάλαια αφιερώνονται στη δικαστική υπόθεση της λεγόμενης λίστας Λαγκάρντ: την παραπομπή του και την εν πολλοίς αθώωσή του (με το μυστήριο της εξαφάνισης των ονομάτων δύο συγγενών του να πλανάται). Το βιβλίο κλείνει με έναν πυκνό επίλογο, όπου αποτιμάται η ελληνική και ευρωπαϊκή εμπειρία της κρίσης και σκιαγραφούνται μέλλουσες κατευθύνσεις.
Ξεχωρίζουν τα πρώτα κεφάλαια, που αναφέρονται στο 2010-2011. Δεν έχουμε να κάνουμε τόσο με «αποκαλυπτικό» ανάγνωσμα, όσο με κατατοπιστική καταγραφή γεγονότων της περιόδου. Αρχές του 2010, η Ελλάδα βρίσκεται σταδιακά στο μάτι του κυκλώνα, αντιμέτωπη με τα λεγόμενα δίδυμα ελλείμματα: δημοσιονομικό, με τις κρατικές δαπάνες να έχουν διογκωθεί σε σχέση με τη φορολογία. Εξωτερικό, με τη χώρα να εισάγει πολύ περισσότερα από όσα εξάγει – να δαπανά δηλαδή περισσότερα από όσα παράγει. Σε αυτά έρχεται βαθμιαία να προστεθεί ένα κρίσιμο έλλειμμα αξιοπιστίας, καθώς προκύπτει ότι τα ελληνικά στατιστικά στοιχεία συγκάλυπταν την πραγματικότητα: αυτή η έλλειψη εμπιστοσύνης, ιδίως στο πλαίσιο μιας νομισματικής ένωσης με σαφείς κανόνες που βασίζονται σε αριθμούς, έπαιξε ιδιαίτερα αρνητικό ρόλο στο κλίμα, επηρεάζοντας τη διευθέτηση της κρίσης. Ο συγγραφέας περιγράφει με γλαφυρότητα, ακρίβεια και ισορροπημένη δοσολογία προσωπικού τόνου εκείνους τους κρίσιμους μήνες του 2010: ο ίδιος, η κυβέρνηση, η απροετοίμαστη και ατελής Ευρωζώνη βρίσκονταν στο μάτι του κυκλώνα και κυριολεκτικά «ψάχνονταν». Για να καταλήξουν εντέλει, μετά από καθυστερήσεις, σε μια λύση που θα αποσοβούσε την επίσημη χρεοκοπία: το μνημόνιο που, από την άνοιξη του 2010, μπήκε δυναμικά στην ελληνική πολιτική και οικονομική ζωή.
[…]
Ο Βασίλης Πεσμαζόγλου διδάσκει Πολιτική Οικονομία στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου.
