Emile Chabal
τχ. 140-141
Η πλειονότητα των σχολιαστών θεωρεί ότι το ταξικό ζήτημα βρέθηκε στο επίκεντρο του δημοψηφίσματος για την έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Στην ύλη των καθημερινών βρετανικών εφημερίδων και περιοδικών, συναντά κανείς άρθρα που ερμηνεύουν το Brexit ως προϊόν της λαϊκής δυσαρέσκειας απέναντι στις μητροπολιτικές ελίτ. Κουρασμένη από τη λιτότητα και από δεκαετίες περιθωριοποίησης, η βρετανική εργατική τάξη επέλεξε να εκφράσει τη δυσαρέσκειά της ψηφίζοντας ενάντια σε ένα ευρωπαϊκό σχέδιο το οποίο συνδέθηκε με το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο και τον απομακρυσμένο κόσμο των ελίτ του Λονδίνου ή του Εδιμβούργου. Η άποψη αυτή είναι τόσο διαδεδομένη, που έχει οδηγήσει ακόμη και τους υπέρμαχους της εξόδου από την ΕΕ να υποστηρίζουν ότι η νίκη τους εξέφρασε τις «αυθεντικές» προσδοκίες του βρετανικού λαού.
Αν και μεγάλο μέρος της συζήτησης έχει αναλωθεί στη στάση της βρετανικής εργατικής τάξης, η άλλη όψη του ταξικού διαχωρισμού δεν έχει αναλυθεί επαρκώς. Αναμφίβολα, η δυσαρέσκεια της εργατικής τάξης καθόρισε το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος σε ορισμένες περιοχές του Ηνωμένου Βασιλείου. Θα πρέπει όμως να τονίσουμε ότι η εργατική τάξη δεν ευθύνεται για το πιο πρόσφατο ρεύμα του βρετανικού ευρωσκεπτικισμού – το ρεύμα που έφερε στο τραπέζι την ιδέα του δημοψηφίσματος. Ήταν δημιούργημα των βρετανικών ελίτ.
Ο ευρωσκεπτικισμός που οδήγησε στο δημοψήφισμα έλκει την καταγωγή του από οργανώσεις όπως το Bruges Group, το οποίο ιδρύθηκε το 1988 από ένα μέλος της Βουλής των Λόρδων και έναν φοιτητή στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.
Πηγή έμπνευσης για την ομάδα ήταν η διάσημη ευρωσκεπτικιστική ομιλία της Thatcher στην πόλη της Μπριζ, στην οποία υποστήριξε ότι δεν «περιόρισε τα κρατικά σύνορα» για να κάθεται να βλέπει τις Βρυξέλλες να τα επανεπιβάλλουν. Τη δεκαετία του 1990, αυτή η εκδοχή ευρωσκεπτικισμού βρήκε πολιτική στέγη σε ελιτιστές-μέλη του Συντηρητικού Κόμματος και ευκαιριακές (rogue) πολιτικές οντότητες, όπως το βραχύβιο Κόμμα του Δημοψηφίσματος (Referendum Party) το οποίο ιδρύθηκε από τον πολυεκατομμυριούχο James Goldsmith. Στη συνέχεια, βασικός εκφραστής του συντηρητικού ευρωσκεπτικισμού υπήρξε το United Kingdom Independence Party (UKIP) με ηγέτη τον πρώην χρηματιστή του Σίτυ Nigel Farage από το 1997 έως το 2016. Στο σημερινό πολιτικό τοπίο ορισμένοι από τους πιο γνωστούς Brexiters είναι συντηρητικοί ελιτιστές πολιτικοί, όπως ο Boris Johnson και ο Jacob Rees-Mogg, οι οποίοι φοίτησαν στο Κολέγιο του Ήτον. Αν και κανείς δεν μπορεί να έχει αμφιβολίες για τη δια-ταξική υποστήριξη της εξόδου από την ΕΕ, πρέπει να επισημανθεί ότι αυτοί που προσωποποιούν τον ευρωσκεπτικισμό προέρχονται στη συντριπτική τους πλειονότητα από τα ανώτερα στρώματα της βρετανικής κοινωνίας. Το ίδιο το Brexit είναι ένα προϊόν μάλλον της κουλτούρας των βρετανικών ελίτ παρά της κουλτούρας της εργατικής τάξης.
[…]
Ο Emile Chabal διδάσκει Νεότερη Ευρωπαϊκή Ιστορία στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου.
