Βασίλης Τσάφος
Τχ. 149
Το σχολείο άνοιξε μετά από μια μακρά περίοδο υπολειτουργίας λόγω των έκτακτων συνθηκών της πανδημίας. Με άμεση όμως την απειλή να επανέλθει στη διαδικτυακή διεκπεραίωση. Με τους/τις εκπαιδευτικούς-μασκοφόρους να προσπαθούν να επαναπροσδιορίσουν τον ρόλο τους. Έλεγχοι για την τήρηση των αποστάσεων ασφαλείας, για τις διακυμάνσεις της θερμοκρασίας των παιδιών, για την ιχνηλάτηση των επαφών τους… Και κάπου ανάμεσα να προκύπτει και η έγνοιά τους για την εκπαιδευτική διαδικασία. Για την οικοδόμηση σχέσεων εμπιστοσύνης με τα παιδιά, με τις οικογένειές τους, αλλά και για το τι θα μάθουν αυτά τα παιδιά και κυρίως πώς θα το μάθουν μέσα σε αυτό το νέο σύνθετο πλέγμα σχέσεων που διαμορφώνεται.
Η πολιτική ηγεσία ωστόσο του υπουργείου Παιδείας, όπως τουλάχιστον φαίνεται από τις παρεμβάσεις της, έχει να διαχειριστεί άλλες απειλές, εξίσου σοβαρές. Τον κίνδυνο να μην καλλιεργηθεί η εθνική συνείδηση στους μαθητές και τις μαθήτριες και έτσι να αποδομηθεί η εθνική μας ταυτότητα. Έναν κίνδυνο ορατό, σύμφωνα με τις δηλώσεις της Νίκης Κεραμέως και τις ανακοινώσεις του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής, που προκύπτει από την ανάπτυξη στα σχολεία των νέων Προγραμμάτων Σπουδών της Ιστορίας. Προγράμματα σχεδιασμένα από Επιτροπή Ειδικών Επιστημόνων, ιστορικών, αρχαιολόγων και παιδαγωγών, σε συνεργασία με «μάχιμους» εκπαιδευτικούς. Προγράμματα θεσμικά κατοχυρωμένα με τη δημοσίευσή τους σε ΦΕΚ. Και ο κίνδυνος αυτός αποσοβείται με την κατάργησή τους. Πρόκειται για παρέμβαση, χωρίς καμιά, έστω στοιχειώδη, επιστημονική αιτιολόγηση, που όμως βρίσκει πρόθυμους ακροατές και υποστηρικτές σε ένα κλίμα ευρύτερης ανασφάλειας, με αυξανόμενο το κύμα ξενοφοβίας στις συνθήκες αυτής της μετέωρης ισορροπίας ανάμεσα στην πιθανή απώλεια της ζωής και την προοπτική μιας νέας οικονομικής κρίσης.
Κανείς, πράγματι, δεν μπορεί να μην αποδεχθεί ότι η αναμόρφωση του μαθήματος της Ιστορίας είναι κομβικής σημασίας για την ανανοηματοδότηση όρων όπως η εθνική συνείδηση και η εθνική ταυτότητα, καθώς και για την καλλιέργεια μιας διαφορετικής αντίληψης για το σχολείο και τον ρόλο του. Η συγκρότηση της εθνικής ταυτότητας μέσα από μια προσέγγιση του έθνους ως ιστορικής κατηγορίας, μέσα από την ιστορική δηλαδή πλαισίωση της συγκρότησης του έθνους, καταρρίπτει μύθους που στηρίζουν εδώ και περίπου δύο αιώνες τον εθνοκεντρικά φρονηματιστικό χαρακτήρα του ελληνικού σχολείου. Και, όπως είναι φυσικό, η ανανοηματοδότηση αυτή και η ανατροπή που συνεπάγεται για τους εκπαιδευτικούς προσανατολισμούς και τις επιδιώξεις του σχολείου προκαλούν αποσταθεροποιήσεις και οδηγούν στην ανάπτυξη αμυντικών στρατηγικών κυρίως σε περιόδους κρίσης, όπως αυτή που διανύουμε.
[…]
Ο Βασίλης Τσάφος είναι επίκουρος καθηγητής Παιδαγωγικών στο Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία του Πανεπιστημίου Αθηνών
