Επιμέλεια: Έλλη Δρούλια
Τχ. 157
ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ
Αθανάσιος ΔΡΑΤΖΙΔΗΣ, Ποδόσφαιρο και Δυτικός Πολιτισμός: 1. Η λατρεία της διείσδυσης, Αθήνα, εκδόσεις Αρμός, 2021.
ΙΣΤΟΡΙΑ
ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ
Ελένη ΚΟΥΝΤΟΥΡΑΚΗ, Το Βυζάντιο στον Νέο Ελληνισμό: Η αποκατάσταση του Βυζαντίου στην σκέψη και στο έργο των Νεοελλήνων Διανοητών μετά τα μέσα του 19ου αιώνα (1860-1900), Σύλλογος προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων, Αθήναι 2020, 582 σ.
Γεώργιος Μ. ΠΙΤΣΙΝΕΛΗΣ, Η ερμηνεία του περί Συντάξεως Βιβλίου της Γραμματικής του Θεοδώρου Γαζή από τον Νεόφυτο Καυσοκαλυβίτη: Συμβολή στην μελέτη των βυζαντινών και μεταβυζαντινών γραμματικών της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, Σύλλογος προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων, Αθήναι 2021, 528 σ.
ΝΕΩΤΕΡΗ
Άλκης ΑΓΓΕΛΟΥ, Οι Λόγιοι και ο Αγώνας, εκδ. β΄, Σύλλογος προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων, Αθήνα 2021, 19 3 σ.
Η πρώτη έκδοση κυκλοφόρησε πενήντα χρόνια νωρίτερα, το 1971, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 150 χρόνια από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης. Με αφετηρία την διδακτορική διατριβή του Α. Αγγέλου (1962), παρουσιάζει το γενικό κλίμα των πνευματικών ανθρώπων και των προσπαθειών τους, όπως αποτυπώθηκαν μέσα από τις φιλίες και τις αντιπαλότητές τους. Η δεύτερη έκδοση περιλαμβάνει διευκρινιστικές σημειώσεις, βιβλιογραφία και ευρετήριο.
Κ. Α. ΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ, Το Ναυτικόν του υπέρ Ανεξαρτησίας Αγώνος 1821-1829 και η δράσις των πυρπολικών, Δεύτερη έκδοση επαυξημένη, Σύλλογος προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων, Αθήνα 2021, 222 σ.
Η πρώτη έκδ οση κυκλοφόρησε το 1968. Το πρώτο μέρος της νέας αναφέρεται στο Ναυτικό τα χρόνια του Αγώνα. Το δεύτερο μέρος αναπτύσσει τον ρόλο των πυρπολικών. Παρουσιάζονται τα πρώτα κατορθώματα του Κωνσταντίνου Κανάρη, αναλύεται η τακτική των πυρπολικών και παρακολουθείται η δράση των πυρπολικών στις ναυμαχίες έως τα τέλη του 1823, η ναυμαχία των Σπετσών, η ναυμαχία στον Άθω, την Σάμο, στον κόλπο του Γέροντα, έξω από το Ηράκλειο. Ακολουθούν οι επιχειρήσεις των Αιγυπτίων για την κατάληψη του Ναυαρίνου, η επίθεση του Μιαούλη κατά της Μεθώνης, η ναυμαχία στον Καφηρέα, η επίθεση με πυρπολικά κατά του αιγυπτιακού στόλου της Αλεξάνδρειας.
Σωκρ. Β. ΚΟΥΓΕΑΣ, Λόγοι Εκατονταέτηροι, Δεύτερη έκδοση επαυξημένη, Σύλλογος προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων, Αθήνα 2021, 183 σ.
Αφιερωμένη στη μνήμη του Γεωργίου Δροσίνη, η πρώτη έκδοση χρονολογείται το 1959. Συναγωγή των επτά λόγων επίσημου χαρακτήρα που εκφώνησε ο καθηγητής Αρχαίας Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και τότε Πρόεδρος του Συλλόγου προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων, με θέμα ιστορικά πρόσωπα και καθοριστικά γεγονότα του Αγώνα της Ελληνικής Επανάστασης. Η δεύτερη εικονογραφημένη επανέκδοση που περιλαμβάνει σχολιασμούς και ευρετήριο, περιέχει τους λόγους που εκφωνήθηκαν: στις 19 Μαΐου 1925 προς τιμήν του Ιταλού φιλέλληνα Σαντόρρε Σανταρόζα, στις 23 Απριλίου 1926 στην επέτειο συμπλήρωσης 100 χρόνων από την Έξοδο του Μεσολογγίου, στις 26 Δεκεμβρίου 1926 προς τιμήν του Φαβιέρου, στις 30 Οκτωβρίου 1927 στην επέτειο συμπλήρωσης 100 χρόνων από τη Ναυμαχία του Ναυαρίνου, την 1η Ιουνίου 1928 στα αποκαλυπτήρια της προτομής του Άστιγγος στο Ηρώο του Μεσολογγίου, στις 2 Νοεμβρίου 1930 στο Γύθειο για τις γιορτές της 100ετηρίδας, στις 24 Αυγούστου 1946 για τη συμπλήρωση της 100ετηρίδας της μάχης του Πολυαράβου.
Σ. Θ. ΛΑΣΚΑΡΙΣ, Ο Φιλελληνισμός εν Γερμανία κατά την Ελληνικήν Επανάστασιν, δεύτερη έκδοση επηυξημένη, Σύλλογος προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων, Αθήνα 2021, 211 σ.
Ενενήντα χρόνια μετά την πρώτη έκδοση του 1930, κυκλοφορεί η δεύτερη συμπληρωμένη με τη Βιβλιογραφία που έχει χρησιμοποιηθεί καθώς και με αναφορά στα έργα των ίδιων των φιλελλήνων. Ιδιαίτερα χρήσιμα εργαλεία αποτελούν το «Ευρετήριο» και οι «Πίνακες: Γερμανοί, Αυστριακοί και Πρώσοι εθελοντές». Κεφάλαια της μελέτης αναφέρονται στις πρώτες φιλελληνικές εκδηλώσεις, τα φιλελληνικά σωματεία και την επίδραση της Ελληνικής Επανάστασης στη γερμανική λογοτεχνία.
Ιωάννης Ιάκωβος ΜΑΓΕΡ, Ημερολόγιον της πολιορκίας του Μεσολογγίου, Δεύτερη έκδοση επηυξημένη, Σύλλογος προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων, Αθήνα 2021, 287 σ.
Με τη φροντίδα και τον πρόλογο του Γεωργίου Δροσίνη, το 1926 εκδόθηκε το μέρος της εφημερίδας των Ελληνικών Χρονικών από τις 11 Απριλίου 1825 έως τις 20 Φεβρουαρίου 1826 και περιλαμβάνει τα πολεμικά γεγονότα. Η δεύτερη κυκλοφορεί με τη φιλολογική επιμέλεια του Νικ. Π. Μπεζεντάκο. Την «Εισαγωγή» της νέας έκδοσης υπογράφει ο Σπυρίδων Γ. Πλουμίδης, Αναπληρωτής Καθηγητής Νεώτερης και Σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας. Συμπεριλαμβάνονται οι «Ονομασίες Προμαχώνων», «Γλωσσάρι», «Πίνακας Ονομάτων». Ο τόμος κλείνει με επτά δημοτικά τραγούδια με θέμα το Μεσολόγγι από τις συλλογές των Χασιώτη, Αραβαντινού, Πάσσοβ και Λελέκου.
ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ
Λεώνη Π. ΘΑΝΑΣΟΥΛΑ, Αγαθίδειος Βιβλιοθήκη Προυσού: Μια βικτωριανή βιβλιοθήκη της Διασποράς στον ελλαδικό χώρο, εκδόσεις Μίλητος, Αθήνα 2021, 139 σ.
Περιλαμβάνει τα κεφάλαια «Αναστάσιος Αγαθίδης», «Ιστορία της Αγαθιδείου Βιβλιοθήκης», «Το περιεχόμενο της Βιβλιοθήκης», «Η Μουσειακή Λειτουργία της Αγαθιδείου Βιβλιοθήκης», «Καταγραφή Αγαθιδείου Βιβλιοθήκης Προυσού», καθώς και «Πίνακα Συγγραφέων», «Χρονολογίες Εκδόσεων» και στο τέλος «Βιβλιογραφία».
ΤΕΧΝΕΣ
Μαρία Παναγιωτακοπούλου, Φώτα, Μοτέρ, Πάμε!: Το Αίγιο μέσα από τον φακό του Θόδωρου Αγγελόπουλου, Ηδύφωνο, Αίγιο 2022, 125 σ., Σειρά: Μαρτυρίες.
Αιγιώτες που έζησαν τα γυρίσματα του Θ. Αγγελόπουλου, η συλλογική εμπειρία της ταινίας, φωτογραφίες του τότε, 50 χρόνια πριν, και του σήμερα. Ο «Θίασος» ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του 1974, στη ζώνη από τον σιδηροδρομικό σταθμό έως την Παναγία την Τρυπητή, με σκοπό να αποδώσει μια πόλη του 1940 ή του 1950. Την πόλη του Αιγίου θα επιλέξει το 1986 ο Θ. Αγγελόπουλος για τα γυρίσματα της ταινίας του «Μελισσοκόμος». Οι μνήμες των γυρισμάτων καθώς πολλοί ντόπιοι συμμετείχαν ως κομπάρσοι και όλοι ένιωθαν ενθουσιασμό.
Συραγώ ΤΣΙΑΡΑ, Η επιμέλεια του βλέμματος: Σύγχρονη τέχνη και επιμελητική πρακτική, Εκδόσεις Νήσος, Αθήνα 2021, 238 σ.
ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
Κώστας ΚΑΤΣΑΠΗΣ, Αυστραλία: Δέκα ιστορίες, Βιβλιοπωλείο-εκδόσεις: Ο μωβ σκίουρος, Αθήνα 2022, 184 σ.
Μία ιστορία που αποτελείται από δέκα σπονδυλωτές ιστορίες βγαλμένες από τη ζωή Ελλήνων μεταναστών που καταφεύγουν στην Αυστραλία φέρνοντας το βαρύ παρελθόν τους από τη μητέρα-πατρίδα. Σε πρώτο πρόσωπο πολλοί εμπλεκόμενοι αφηγητές-πρωταγωνιστές καταθέτουν την πορεία και τη ματιά τους. Περιλαμβάνει ένα «Ενδεικτικό Λεξιλόγιο ελληνοαυστραλιανής ιδιολέκτου» και κατάλογο βιβλίων και μελετών που αξιοποιήθηκαν για τη συγγραφή του βιβλίου.
Βασιλική ΚΟΝΤΟΓΙΑΝΝΗ, εκείνες/εμείς, εκδόσεις Πληθώρα, Αθήνα 2021, 81 σ.
Νικόλαος Π. ΜΠΕΝΤΕΖΑΚΟΣ (επιμ.), Ανθολογία της αρχαίας ελληνικής ερωτικής λογοτεχνίας, τ. Α΄: Ποίηση, Τ. Β΄: Πεζογραφία, Σύλλογος προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων, Αθήνα 2021.
Στον πρώτο τόμο των 435 σελίδων προτάσσεται η Εισαγωγή και ακολουθούν οι Ομηρικοί Ύμνοι, η Λυρική Ποίηση, η Τραγική Ποίηση (Αισχύλος, Σοφοκλής, Ευριπίδης), η Κωμωδία, η Ελληνιστική και Μεταγενέστερη Ποίηση, η Ελληνική Ανθολογία (συλλογή επιγραμμάτων). Τα αρχαία κείμενα συνοδεύονται από νεοελληνική μετάφραση. Ο δεύτερος τόμος των 591 σελίδων περιλαμβάνει τα ερωτικά έργα των Ηρόδοτου, Θουκυδίδη, Λυσία, Απολλόδωρου, Αισχίνη, Ξενοφώντα, Πλάτωνα, Παρθένιου, Πλούταρχου, Λουκιανού. Ακολουθούν ερωτικά μυθιστορήματα, οι επιστολογράφοι, οι δειπνοσοφιστές και άλλα.
Αννίτα Π. ΠΑΝΑΡΕΤΟΥ, «Η παρηγορία των επιστολών σου…»: Ευανθία Καΐρη – Ελισάβετ Μουρτζάν-Μαρτινέγκου, μια ανεκπλήρωτη αλληλογραφία στους χρόνους της Επανάστασης, Δεύτερη έκδοση επηυξημένη, Σύλλογος προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων, Αθήνα 2021, 325 σ.
Ένα βιβλίο που βασίζεται στην ευρηματική υπόθεση ότι οι δύο λόγιες γνωρίζονταν και αντάλλασσαν προσωπικές επιστολές. Το «Επίμετρο» υπογράφει η Αφροδίτη Κούρια με το κείμενό της «Διαβάζοντας την Ελισάβετ Μαρτινέγκου μέσα από τα πορτρέτα της». Κλείνει με τη «Βιβλιογραφία» (σ. 313-324) μονογραφιών και δημοσιευμένων άρθρων σε περιοδικές εκδόσεις.
Γιάννης ΠΑΠΑΚΩΣΤΑΣ, Η κρήνη της οδύνης: Το πένθος, ο πόνος, η θλίψη ως πηγή λογοτεχνικής δημιουργίας, Σύλλογος προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων, Αθήνα 2020, 193 σ.
Νέα ανάγνωση έργων που οδηγεί τον συγγραφέα να εστιάσει στη θεματική της μετάπλασης της βιωματικής εμπειρίας του πένθους που εδράζεται στην απώλεια, τον θάνατο, τον σωματικό ή και ψυχικό πόνο. Ερευνά λογοτεχνικά κείμενα που βλέπουν τον τρόμο και την αβεβαιότητα, τα σημάδια της προσωπικής θλίψης και μελαγχολίας. Το βιβλίο αποτελείται από σύντομες και περιεκτικές μελέτες πάνω στα συναισθήματα αυτά και πώς αποτυπώνονται σε επτά γράφοντες και τρεις γράφουσες. Προτάσσονται τέσσερα κείμενα που αναφέρονται στην Κική Δημουλά: «Το αυτοβιογραφικό στοιχείο της ποίησής μου αναπτύσσεται μέσω των συλλογών μου», «Από την πολυσημία στον αποφθεγματικό λόγο ή: Τα όρια της μεταφοράς», «Λέξεις ανθεκτικές που να μη σκίζονται» και, «Σε λέω γυναίκα / γιατ’ είσαι αιχμάλωτη». Ακολουθούν: «Παντελής Μπουκάλας, “Ρήματα”», «Αγγελική Σιδηρά, “Οίμοι, λέγουσα”», «Κώστας Γ. Παπαγεωργίου, “Έκτακτο δελτίο καιρού”», «Γιώργος Μακρόπουλος, “Κρυφός κυνηγός”», «Μαρία Κυρτζάκη, “Στη μέση της ασφάλτου”», «Νάσος Βαγενάς, “Πανωραία”», «Στέλιος Μανφρέδας, “Υπόκλιση στον αυτουργό”», «Λευτέρης Πούλιος, “Μωσαϊκό”», «Γιάννης Βαρβέρης, “Στα ξένα”».
ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ
Νέος Μουσικός Ελληνομνήμων, Όργανο του Κέντρου Ερευνών και Τεκμηρίωσης του Ωδείου Αθηνών (ΚΕΤΩΑ) και του Εργαστηρίου Ελληνικής Μουσικής του Ιονίου Πανεπιστημίου, τχ.1 (Σεπτέμβριος-Δεκέμβριος 2018), Ωδείον Αθηνών, εκδόσεις Orpheus-Π. Νικολαΐδη.
Μια σειρά περιοδικών φέρει στον τίτλο του τη λέξη «Ελληνομνήμων»: ο Ελληνομνήμων του Ανδρέα Μουστοξύδη, ο Νέος Ελληνομνήμων του Σπυρίδωνος Λάμπρου, ο Μουσικός Ελληνομνήμων, και ο Νέος Μουσικός Ελληνομνήμων που αποτελεί συνέχεια του προηγούμενου μουσικού περιοδικού, με τον ίδιο στόχο, ο οποίος δεν είναι άλλος από την τεκμηριωμένη ιστορική έρευνα της ελληνικής μουσικής.
Νέος Μουσικός Ελληνομνήμων, έτος Σκαλκώτα, τχ. 2 (Ιανουάριος-Απρίλιος 2019)· τχ. 3 (Μάιος-Αύγουστος 2019)· τχ. 4 (Σεπτέμβριος-Δεκέμβριος 2019)· τχ. 5 (Ιανουάριος-Απρίλιος 2020)· τχ. 6 (Μάιος-Αύγουστος 2020)· τχ. 7 (Σεπτέμβριος-Δεκέμβριος 2020)· Διπλή επέτειος 1821-1871, τχ. 8 (Ιανουάριος-Απρίλιος 2021)· τχ. 9 (Μάιος-Αύγουστος 2021)· Διπλή επέτειος 1821-2021 & 1871-2021, τχ. 10 (Σεπτέμβριος- Δεκέμβριος 2021).
