Βαγγέλης Ιντζίδης
τχ. 134-135
Η συζήτηση για το σχολείο είναι μια συζήτηση ανοιχτή καθώς το σχολείο αποτελεί τον προνομιακό χώρο εκπαίδευσης στην αναβολή της τελικής κρίσης, εκπαίδευσης, δηλαδή, στην κριτική. Οι όποιες προτάσεις για το σχολείο ως περιεχόμενο και ως διαδικασία, για το «τι» και το «πώς» της εκπαίδευσης, απορρέουν –στον παρόντα χρόνο και τόπο– από διαδρομές συμφωνίας ή/και διαφωνίας με τις διατυπώσεις των πορισμάτων του εθνικού διαλόγου. Αν θεωρήσουμε τα πορίσματα αυτά ως μήτρα προτάσεων που δύνανται και να πραγματωθούν αλλά και να επαναδιαμορφώνονται ταυτοχρόνως –μάλιστα, με την πραγμάτωσή τους μέσω μιας ανοιχτής διαδικασίας συντονισμού–, τότε βρισκόμαστε στο επίκεντρο μιας μη μανιχαϊστικής προσέγγισης των εκπαιδευτικών σχεδιασμών. Κάθε εκπαιδευτικός σχεδιασμός σε εθνικό και υπερεθνικό επίπεδο καλείται να συνδέσει την εκπαίδευση, ως χρόνο εκμάθησης, με την εκπαίδευση ως χρόνο αλληλεπίδρασης, σε μια κατεύθυνση σύνθεσης ερευνητικών και συμπεριληπτικών διαδικασιών στις σχολικές πρακτικές.
Η εκπαίδευση στον χρόνο
Αλλά ας πάμε πίσω στον χρόνο –για να επανέλθουμε στο παρόν–, επιχειρώντας να εντάξουμε στη συζήτηση για το σχολείο στοιχεία των υπερεθνικών εκπαιδευτικών σχεδιασμών.
Στα 1949 ο Λούντβιχ Βιτγκενστάιν, συζητώντας με τον ψυχίατρο Μορίς Ο’Κόνορ Ντρούρι (Maurice O’Connor Drury), όπως μαρτυρεί ο τελευταίος, παρατήρησε: «Βρίσκω αδύνατον να πω έστω και μια λέξη στο βιβλίο μου για όλα εκείνα που η μουσική σήμαινε για μένα στη ζωή μου. Πώς μπορώ να ελπίζω, λοιπόν, ότι κάποιος θα με καταλάβει;».
Διαβάζω αυτή την παρατήρηση του Βιτγκενστάιν με απορία. Μεγάλωσε σε ένα σπίτι που η μουσική και οι μουσικοσυνθέτες ήταν οι βασικοί επισκέπτες. Ο πατέρας του έπαιζε βιολί, η μητέρα του πιάνο, ο αδελφός του, Πολ, ήταν πιανίστας (γι’ αυτόν έγραψε ο Ραβέλ το πιάνο κοντσέρτο για αριστερό χέρι, καθώς είχε ακρωτηριασθεί στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο). Γνωρίζουμε από τη βιογραφία του πως έκανε μαθήματα πιάνου που κατέληξαν άδοξα, καθώς, κατά δήλωσή του, δεν έμαθε πιάνο. Ο Λούντβιχ Βιτγκενστάιν ήταν αυτός που όλοι ήθελαν την ερμηνευτική του προσέγγιση σε μουσικά έργα και πάντα συζητούσαν μαζί του για κάθε μουσική σύνθεση πριν την ερμηνεύσουν/εκτελέσουν. Τι λοιπόν δεν έμαθε ο Λούντβιχ; Γιατί δεν έμαθε; Τι είναι αυτό που δεν μπορεί να πει για όλη αυτή τη μουσική στη ζωή του; Τι είναι αυτό που του είναι αδύνατον να εκφράσει; Και πώς γίνεται να κατανοείς τόσο καλά τη μουσική, να την ακούς, να την ερμηνεύεις, να βλέπεις και να ακούς τους γύρω σου να ερμηνεύουν μουσική, κι ενώ κάνεις μαθήματα πιάνου να μη μαθαίνεις να εκτελείς, να ερμηνεύεις, να παίζεις;
[…]
Ο Βαγγέλης Ιντζίδης είναι εκπαιδευτικός και έχει διατελέσει εμπειρογνώμονας του ΟΗΕ/ΟΥΝΕΣΚΟ (Δεκαετία των Γραμματισμών), του ΟΟΣΑ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
