ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗΣ ΤΗΣ ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ;

Tessa Jackson

τχ. 134-135

«Μια ζαριά ποτέ δεν θα εξαλείψει την τύχη»

(Stephane Mallarmé, 1897)

 

Ο Γιώργος Λάππας, τέκνο ελλήνων γονέων, έζησε τα πρώτα του χρόνια στο Κάιρο της Αιγύπτου. Εξαναγκασμένοι από ιστορικά γεγονότα παρά από πολιτισμική αποξένωση ή νοσταλγία, ο καλλιτέχνης και η οικογένειά του μετεγκαταστάθηκαν στην Αθήνα. Ο Γιώργος Λάππας αυτοχαρακτηρίζεται αβίαστα ως καλλιτέχνης της διασποράς, αν και όχι με την αυστηρή βαβυλωνιακή σημασία του όρου. Ο ελληνικός αυτός όρος χρησιμοποιείται επί αιώνες για να δηλώσει συλλογικά εμιγκρέδες και πρόσφυγες. Αρμόζει όλως ιδιαιτέρως στους εμιγκρέδες και τους πρόσφυγες ενός έθνους που είναι διασκορπισμένο σε εκατοντάδες κατακερματισμένα νησιά της Ανατολικής Μεσογείου, και πέραν αυτής. Για όσους μετέχουν στην κατάσταση της διασποράς, η εκτόπιση και η αίσθηση του «ουδέποτε ανήκειν» είναι ιδεατή και συνάμα πραγματική. Σθένος και τρωτότητα αποτελούν συνεπώς στοιχεία της κληρονομιάς τους.

Λέγεται για τους καλλιτέχνες από την Ελλάδα ότι, ακόμη κι όταν δουλεύουν σ’ ένα σύγχρονο ιδίωμα, βαρύνονται από τη μνήμη των επιτευγμάτων των προγόνων τους. Σήμερα γνωρίζουμε μέρος μόνο των επιτευγμάτων αυτών, και νέες γλώσσες είναι τώρα αναγκαίες για να μεταφραστούν τα αιώνια ερωτήματα σε σύγχρονες αναζητήσεις. Οι οπτικές παραστάσεις και η τεχνική μαεστρία του παρελθόντος ρίχνουν ωστόσο τη σκιά τους. Για τον άνθρωπο της διασποράς η σκιά διαλύεται ή απαλύνεται από τον κατακερματισμό. Κάθε όραμα ενός συνεκτικού πολιτισμού αντικαθίσταται από αφομοιωμένες αισθητικές, από αντιφατικούς πολιτισμούς και από περιστασιακές νύξεις. Ο R. B. Kitaj στο «Πρώτο διασπορικό μανιφέστο» του θεωρεί ότι ο διασπορικός καλλιτέχνης βασίζεται σε μια «ψυχική διάθεση που συχνά σημαδεύεται από τις μεταπτώσεις της ιστορίας, της συγγένειας, των πατρίδων, από τη διασπορά του λαού του (αν θεωρεί ότι έχει λαό), και τα τοιαύτα». Ο Kitaj  θεωρεί ότι ένα διασπορικό έθνος είναι «εν μέρει χαμένο, εν πολλοίς απόκρυφο και όλως ιδιαιτέρως εκτεθειμένο». Η αντίφαση παραμένει, διότι ο λαός του είναι ξεριζωμένος, αλλά από τον επανειλημμένο του κατακερματισμό διαμορφώνεται ο διασπορικός πολιτισμός. Καλλιτέχνης της διασποράς και ο ίδιος, ο Kitaj νιώθει ότι απαιτείται απ’ αυτόν να είναι «παράτολμος ιλουζιονιστής».

[…]

Μτφρ: Γρηγόρης Ανανιάδης

H Tessa Jackson την εποχή που συνδιοργάνωνε την έκθεση «Dice Works» στο κέντρο σύγχρονης τέχνης Tramway είχε την ιδιότητα της Visual Arts Officer της Περιφέρειας Γλασκώβης. (Η Γλασκώβη ήταν το 1990 Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης). Την περίοδο 2010-2015 διετέλεσε διευθύντρια του Institute of International Visual Arts (Iniva) στο Λονδίνο. Το 2011 εις αναγνώρισιν των υπηρεσιών που έχει προσφέρει στην τέχνη τής απονεμήθηκε η διάκριση OBE (Order of the British Empire).

Tags  

Δείτε Επίσης

Comment

Αφήστε μια απάντηση

IΔPYTHΣ Σταμάτης Χρυσολούρης

EKΔOTEΣ Νίκος Αλιβιζάτος, Γρηγόρης Ανανιάδης, Στέφανος Πεσμαζόγλου

ΣYNTAKTIKH EΠITPOΠH Έφη Αβδελά, Νίκος Αλιβιζάτος, Γρηγόρης Ανανιάδης, Νικόλας Βαγδούτης, Θανάσης Βαλαβανίδης, Οντέτ Βαρών Βασάρ, Λίνα Βεντούρα, Κώστας Βλασόπουλος, Κώστας Γαβρόγλου, Γιώργος Γιαννακόπουλος, Γιώργος Γιαννουλόπουλος, Έλλη Δρούλια, Χάρης Εξερτζόγλου, Ελευθερία Ζέη, Όλγα Θεμελή, Βίκυ Ιακώβου, Γιώργος Ιωαννίδης, Γιώργος Καραβοκύρης, Αλέξανδρος Κεσσόπουλος, Αλέξανδρος Κιουπκιολής, Λούση Κιουσοπούλου, Ηλίας Κούβελας, Μάκης Κουζέλης, Νίκος Κουραχάνης, Δημήτρης Κυρτάτας, Σαράντης Λώλος, Γιώργος Μαλάμης, Αχιλλέας Μητσός, Αλεξάνδρα Μπακαλάκη, Γιάννης Μπαλαμπανίδης, Λάμπρος Μπαλτσιώτης, Ρίκα Μπενβενίστε, Βαγγέλης Μπιτσώρης, Στρατής Μπουρνάζος, Ανδρέας Πανταζόπουλος, Κατερίνα Ροζάκου, Άκης Παπαταξιάρχης, Στέφανος Πεσμαζόγλου, Ειρήνη Σκαλιώρα, Αθηνά Σκουλαρίκη, Γιάννης Σταυρακάκης, Κώστας Τσιαμπάος, Σάββας Τσιλένης, Δημήτρης Χριστόπουλος, Κώστας Χριστόπουλος, Θωμάς Ψήμμας.

ΓPAMMATEIA ΣYNTAΞHΣ Γρηγόρης Ανανιάδης, Βίκυ Ιακώβου, Αλέξανδρος Κεσσόπουλος, Γιώργος Μαλάμης, Γιάννης Μπαλαμπανίδης, Στέφανος Πεσμαζόγλου, Σάββας Τσιλένης

KAΛΛITEXNIKH EΠIMEΛEIA Βουβούλα Σκούρα

ΔIEYΘYNTHΣ EKΔOΣHΣ Γιώργος Γουλάκος

ΔIOPΘΩΣH KEIMENΩN Αναστασία Λαμπροπούλου

HΛEKTPONIKH ΣEΛIΔOΠOIHΣH-ΦIΛMΣ Eκδόσεις νήσος, Σαρρή 14, 105 53 Αθήνα, τηλ.: 210.3250058

EKTYΠΩΣH Kωστόπουλος Γιώργος, Aκομινάτου 67-69, τηλ.: 210.8813.241

BIBΛIOΔEΣIA Βασ. & Ζαχ. Μπετσώρη O.Ε., Στ. Γονατά 13A, τηλ.: 210.5743.783

ΕΙΔΟΠΟΙΗΣΕΙΣ

Εισάγετε το email σας για να ενημερώνεστε για τα νέα άρθρα