Ελεάνα Γιαλούρη / Ελπίδα Ρίκου
τχ.130-131
«Στην ψυχανάλυση, ο όρος “μεταβίβαση” αναφέρεται στη διεργασία μέσω της οποίας οι ασυνείδητες επιθυμίες επανενεργοποιούνται και αποκτούν υπόσταση επίκαιρου γεγονότος. Η “Μεταβίβαση” της Μαρίας Λοϊζίδου ανακαλεί μια από τις θεμελιώδεις λειτουργίες της τέχνης που δεν είναι άλλη από τον αναστοχασμό και την επεξεργασία παρελθόντων βιωμάτων, συναισθημάτων και εμπειριών που σχετίζονται με την ατομική και τη συλλογική ιστορία. Η υφή του υλικού και οι συνειρμοί που προκύπτουν από τη συνεργατική πρακτική της ύφανσης θέτουν εκ νέου ζητήματα κοινωνικών σχέσεων και ανταλλαγών με επίκαιρο τρόπο σε ένα πεδίο
διαχρονικής δραστηριότητας και ανθρώπινης παρουσίας»
Συραγώ Τσιάρα
Ένα πρωινό στις αρχές Οκτωβρίου επισκεφθήκαμε την έκθεση Μεταβίβαση (A Transfer) της εικαστικού Μαρίας Λοϊζίδου, που πραγματοποιήθηκε στον Κεραμεικό (9-31.10.2015) στο πλαίσιο του προγράμματος του πολιτιστικού οργανισμού ΝΕΟΝ (΄Εργο στην Πόλη 2015). Ξεναγηθήκαμε από την επιμελήτρια της έκθεσης και ιστορικό τέχνης Συραγώ Τσιάρα και μετά το πέρας της περιήγησης, όσο η εμπειρία ήταν ακόμη νωπή, θελήσαμε να γράψουμε «με τέσσερα χέρια» αυτό το ευχαριστήριο
«μπιλιέτο» που δεν έχει στόχο να περιγράψει, να αναλύσει ή να πληροφορήσει για το έργο που επισκεφθήκαμε, αλλά να καταθέσει μια εμπειρία πολύτιμη που τώρα δημοσιοποιούμε ως αναγνώριση της φιλοξενίας που πρόσφεραν σ’ εμάς και στα υπόλοιπα μέλη μικρής ομάδας επισκεπτών, η επιμελήτρια και η καλλιτέχνιδα με τα έργα της· φιλοξενία γενναιόδωρη αλλά και διακριτική, που κατέστησε έναν χώρο δημόσιο, γνώριμο από παλιά, εκ νέου οικείο όσο και πρωτόφαντο.
Μπροστά στις επιτάφιες στήλες με τους ανάγλυφους αποχαιρετισμούς ζώντων και νεκρών του νεκροταφείου του Κεραμεικού, η εικαστικός και η επιμελήτρια υποσχέθηκαν στους επισκέπτες τους μια χειραψία, μια «δεξίωση»· και, αν και στη σύγχρονη τέχνη δεν τηρούνται πάντα οι λόγοι που αφειδώς προσφέρονται ως περιτύλιγμα των έργων, τη «δεξίωση» αυτή τη βιώσαμε στ’ αλήθεια!
Η Μαρία Λοϊζίδου, με πλήρη γνώση των υλικών που χρησιμοποιεί στον υπαίθριο δημόσιο χώρο, υφαίνει ανοξείδωτα μεταλλικά νήματα, και ενίοτε κεντώντας τα με κλωστές από μετάξι και χρυσό, δημιουργεί πολυσύνθετους ιστούς, που γίνονται με τη σειρά τους κόμβοι ενός ευρύτερου δικτύου περιηγήσεων, αφηγήσεων και συναντήσεων στον χώρο και τον χρόνο, οι οποίες ενορχηστρώνονται από την καλλιτέχνιδα και την επιμελήτρια.
Ένας τέτοιος κόμβος δημιουργείται σε ένα σημείο του αρχαίου νεκροταφείου, όπου κουκούλια-αγγεία από ανοξείδωτο μεταλλικό νήμα κρέμονται από ένα δέντρο και αι-
ωρούνται ωσάν μετα-/παραμορφώσεις ανάλογα με αυτό που φαίνεται να περιέχουν ή να κυοφορούν. Τα ίδια αυτά ευέλικτα, ανθεκτικά νήματα που αναδύονται από τη γη, χάνονται ξανά σε αυτή, έρπουν στο χώμα και συμφύρονται με αυτό, συνδέοντας ζωή και θάνατο, ως στοιχεία δομικά όσο και απομεινάρια, που διαφεύγουν την –μάλλον αναμενόμενη από παρεμφερή καλλιτεχνικά εγχειρήματα– παγίδευση στο δίπολο «φύση»/«πολιτισμός».
Η Ελεάνα Γιαλούρη είναι αρχαιολόγος και κοινωνική ανθρωπολόγος. Διδάσκει ανθρωπολογία του υλικού πολιτισμού στο Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου.
Η Ελπίδα Ρίκου είναι κοινωνική ανθρωπολόγος και εικαστική καλλιτέχνιδα. Διδάσκει ανθρωπολογία της τέχνης στο Τμήμα Θεωρίας και Ιστορίας της Τέχνης της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών της Αθήνας.
