Στρατής Μπουρνάζος
τχ. 138-139
Οι Εποχές (Μάιος 1963 – Απρίλιος 1967) υπήρξαν ένα περιοδικό διάσημο, του οποίου μάλιστα η φήμη αυξήθηκε μετά το σταμάτημα της έκδοσης. Και δικαίως. Τα εμβληματικά ονόματα της Συντακτικής Επιτροπής (διευθυντής: Άγγελος Τερζάκης, μέλη: Γιώργος Θεοτοκάς, Κ. Θ. Δημαράς, Λ. Β. Καραπαναγιώτης, Χ. Δ. Λαμπράκης, Γιώργος Σεφέρης, Κωστής Σκαλιόρας· ο τελευταίος ήταν και γραμματέας σύνταξης), το εύρος των συνεργατών, Ελλήνων και ξένων, ο πλούτος και η ποιότητα του περιεχομένου του, η επαφή του με την ευρωπαϊκή κίνηση των ιδεών το κάνουν ένα από τα πιο ξεχωριστά ελληνικά περιοδικά του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα. Το ενδιαφέρον του πολλαπλασιάζεται από το γεγονός ότι αποτελεί δυναμικό εκφραστή της φιλελεύθερης προοδευτικής διανόησης, που παρεμβαίνει δραστήρια στο προσκήνιο, μετέχοντας στην πολιτισμική και πνευματική άνθηση της δεκαετίας του 1960, σε επαφή αλλά και αντιπαλότητα ταυτόχρονα με την Αριστερά. Το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου θα ματαιώσει πολλά εγχειρήματα που έδωσαν καρπούς στα χρόνια της σύντομης αυτής άνθησης (ανάμεσά τους και τις Εποχές), οδηγώντας σε νέου είδους ωσμώσεις και συμμαχίες μεταξύ της αριστερής και της φιλελεύθερης αστικής διανόησης, στο πλαίσιο πλέον του αντιδικτατορικού αγώνα.
Η αίσθηση ότι οι Εποχές ήταν κάτι το ιδιαίτερο επιβεβαιώθηκε και πρόσφατα, την άνοιξη του 2017, όταν η εφημερίδα Το Βήμα ανατύπωσε και έδωσε ως προσφορά αρκετά τεύχη τους. Ο πανηγυρικός και ενθουσιώδης τόνος για το «θρυλικό περιοδικό πνευματικού προσανατολισμού», αναμενόμενος βέβαια σε τέτοιες πρωτοβουλίες, όπως έδειξαν τα σχόλια που ακολούθησαν, δεν εξέφραζε μόνο τη σύνταξη της εφημερίδας, αλλά και ένα ευρύτερο κοινό αναγνωστών του 2017 πλέον.
Ωστόσο, παρά την αίγλη που περιβάλλει το περιοδικό, πολύ λίγα είναι, στην πραγματικότητα, εκείνα που ξέρουμε γι’ αυτό, πέρα από όσα μπορούν να προκύψουν από την ανάγνωση των τευχών. Όσο μεγάλος είναι ο θαυμασμός, εξίσου μεγάλες είναι οι ελλείψεις στη γνώση μας: για τις διεργασίες που οδήγησαν στην έκδοση, την απήχησή του, τη λειτουργία της συντακτικής ομάδας και τις απόψεις στους κόλπους της, τις επαφές με το εξωτερικό, ενώ μας λείπει και μία εις βάθος μελέτη του περιεχομένου των τευχών.
[…]
Ο Στρατής Μπουρνάζος είναι ιστορικός. Τους επόμενους μήνες θα κυκλοφορήσει, από τις εκδόσεις Αντίποδες, η μελέτη του, Ο πόλεμος για τον νου και την ψυχή των Ευρωπαίων: ο Πολιτισμικός Ψυχρός Πόλεμος και το Congress for Cultural Freedom στην Ελλάδα.
Comment